Michaił Gorbaczow. Jak ocenić jego dorobek? (Klub Trójki)
Michaił Gorbaczow. Jak ocenić jego dorobek?
2022-09-14, 07:09 | aktualizacja 2022-09-14, 11:09
Po śmierci Michaiła Gorbaczowa rozgorzała dyskusja na temat jego dorobku. Kim był ostatni gensek? Krwawym pacyfikatorem dążeń niepodległościowych narodów wchodzących w skład ZSRR czy też bohaterem, który doprowadził do upadku muru berlińskiego i zakończenia zimnej wojny? – O tym rozmawialiśmy w "Klubie Trójki".
Jak oceniają go sami Rosjanie? Dlaczego Niemcy od lat budują jego białą legendę? Jak powinniśmy go oceniać w kontekście naszej historii? 24 sierpnia 1991 roku Michaił Gorbaczow ustąpił ze stanowiska sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego. Był to skutek nieudanych reform i puczu, który doprowadził do osłabienia jego autorytetu. Oznaczało to faktyczny koniec komunistycznego imperium.
Krwawy dyktator czy inicjator pojednania?
– Gorbaczow urodził się w 1931 roku na prowincji Rosji. Według legendy już w wieku 15 lat był operatorem kombajnu. Już trzy lata poniżej został odznaczony za swoją ciężką pracę na polu. Potem wyjechał robić karierę. W Moskwie studiował prawo. Następnie wrócił do swojej małej ojczyzny, gdzie miał pracować w prokuraturze. Ostatecznie został jednak komsomolcem, a później szefem lokalnej organizacji partyjnej. Jak wiemy, piął się po szczeblach w górę – mówił w Trójce Maciej Pieczyński - politolog, rusycysta, ukrainista i dziennikarz.
– Przeżycia, których doświadczali mieszkańcy tamtejszych terenów, miały wpływ na każdego nich. Gorbaczow w czasie wielkiego głodu na Ukrainie również doświadczył biedy. Rozprawa ze wsią miała swoje wątki również na terytorium Rosyjskiej Republiki Federacyjnej. Tam też cierpiano na niedobory żywności. Do tego doszła wielka wojna ojczyźniana i II wojna światowa. Gorbaczow w momencie ataku niemieckiego na ZSRR miał 10 lat. Można podejrzewać, że widziany przez pryzmat dziecięcych oczu dramat wojny musiał w niego uderzyć – podkreślił w "Klubie Trójki" Michał Potocki - publicysta, pisarz i dziennikarz.
Posłuchaj
49:54
Dodaj do playlisty
Komunistyczne imperium
Gorbaczow objął władzę w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1985 roku, w trudnym dla kraju momencie – gospodarka państwowa przeżywała załamanie, a jego kontakty z Zachodem uległy znaczącemu pogorszeniu po interwencji radzieckiej w Afganistanie w 1979 roku.
Wkrótce po objęciu urzędu Gorbaczow zainicjował "pieriestrojkę", czyli "przebudowę" państwa. Był to szereg wielostronnych reform zakładających zwiększenie swobód obywatelskich w kraju, modernizację gospodarki oraz ocieplenie stosunków z Zachodem.
Zmiany Gorbaczowa
Jednym z pierwszych kroków w stronę naprawy państwa było wprowadzenie polityki "głasnosti", czyli "jawności" – jej przejawem było między innymi złagodzenie cenzury. Polityk dążył do demokratyzacji kraju, czego skutkiem było chociażby wprowadzenie urzędu prezydenta (pierwszym został Gorbaczow) i wykreślenie z konstytucji zapisu mówiącego o kierowniczej roli KPZR. Dokonał również szeregu innych zmian: wydał zezwolenie na prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej, ogłosił walkę z alkoholizmem, a także rozpoczął proces przywracania dysydentom obywatelstwa ZSRR i rehabilitacji ofiar represji politycznych.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Piotr Dmitrowicz
Goście: Maciej Pieczyński (politolog, rusycysta, ukrainista i dziennikarz), Michał Potocki (publicysta, pisarz i dziennikarz)
Data emisji: 13.09.2022
Godzina emisji: 21.09
IAR/zch