Nie żyje Elżbieta II. "Łączyła historię z teraźniejszością"

– Była pomostem, który łączył teraźniejszość z historią. Brytyjczycy patrzyli na królową i widzieli tysiąc lat prawie nieprzerwanej monarchii, tych wszystkich władców, których krew i geny w swoich żyłach ona miała – dodaje rozmówczyni Piotra Łodeja.  

Nie żyje królowa Elżbieta II. Wioletta Wilk-Turska: większość Brytyjczyków nie pamięta innego monarchy. Była symbolem i pomostem

5:04

Dodaj do playlisty

Skąd jej ogromna popularność wśród reprezentantów kolejnych pokoleń? Jak zwraca uwagę gość Trójki królowa Elżbieta była osobą niezwykle skromną i odpowiedzialną. 

Książę Harry, królowa Elżbieta II i książę Karol, 4 września 1997 roku,  fot. PAP/EPA/IAN STEWART

Nie żyje brytyjska królowa Elżbieta II

Elżbieta II z dynastii Windsor, królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej zmarła w czwartek, 8 września w wieku 96 lat. Była najdłużej panującym monarchą w historii Wielkiej Brytanii. W czerwcu minęła 70. rocznica objęcia tronu przez królową. 

- Gdy Elżbieta II została królową w ZSRR rządził jeszcze Józef Stalin - przypomina dr Irena Kamińska-Radomska z The Protocol School of Poland, opowiadając o protokole towarzyszącym śmierci władcy (Audycja specjalna/Trójka)

8:36

Dodaj do playlisty

 Czytaj także: 

• Panowanie królowej Elżbiety II i droga na tron
• Premier Wielkiej Brytanii: Elżbieta II była skałą, na której zbudowano nasz kraj
• "Będzie zapamiętana w Polsce i na świecie". Prezydent Duda i premier Morawiecki żegnają Elżbietę II

W ostatnich latach Elżbieta II znacznie ograniczyła swoje oficjalne obowiązki, nie podjęła jednak decyzji o abdykacji. Uczestniczyła w najważniejszych uroczystościach państwowych, w których wcześniej towarzyszył jej mąż Filip Mountbatten, książę Edynburga, zmarły 9 kwietnia 2021 roku, w wieku 99 lat. 

Dr Krzysztof Winkler: jak będzie wyglądała dalej monarchia brytyjska? (Audycja specjalna/Trójka)

6:02

Dodaj do playlisty

Królowa Elżbieta i członkowie rodziny królewskiej, 13 czerwca 2015 roku, fot. PAP/EPA/FACUNDO ARRIZABALAGA

Dr Wojciech Lewandowski: monarchia jest symbolem łączącym Brytyjczyków w czasach dla nich coraz bardziej chaotycznych (Audycja specjalna)

5:49

Dodaj do playlisty

Królowa kolejnych pokoleń

Elżbieta II pełniła przede wszystkim funkcję reprezentacyjną, podejmowała szefów państw i składała wizyty zagraniczne. Była też zwierzchnikiem Kościoła anglikańskiego. Jej rolę w państwie określał zwrot "The Queen reigns, but not rules", czyli: "Królowa panuje, ale nie rządzi". Faktyczną władzę w Wielkiej Brytanii sprawuje parlament, jednak trzy razy podczas swojego panowania królowa mianowała premiera w czasie kryzysów konstytucyjnych - w 1957, 1963 oraz w 1974 roku. Podczas swojego panowania przyjmowała na audiencji 14 premierów. 

John Beauchamp o znaczeniu królowej Elżbiety dla Brytyjczyków (Audycja specjalna/Trójka)

6:42

Dodaj do playlisty

Królowa w czasie swojego panowania wygłosiła cztery nadzwyczajne orędzia do narodu. Były one związane między innymi z rozpoczęciem I wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku oraz w 1997 - ze śmiercią księżnej Diany, żony księcia Karola, następcy tronu. Ostatnie nadzwyczajne orędzie Elżbieta II wygłosiła 5 kwietnia 2020 roku, w związku z pandemią koronawirusa. Podziękowała w nim medykom oraz wszystkim służącym swoją pracą i poświęceniem w czasie pandemii. 

 Czytaj także: 

• Królowa zmarła spokojnie
• Karol nowym królem
• Elżbieta II panowała dłużej niż jakikolwiek monarcha

Królowa Elżbieta II od lat cieszyła się poparciem ponad 80 procent Brytyjczyków. Była symbolem moralności i obyczajów, władczynią kojarzoną z imperium i tradycją, a równocześnie osobą otwartą. W 2012 roku wystąpiła w wideoklipie na otwarcie olimpiady w Londynie, w towarzystwie aktora Daniela Craiga. 

"Druga era elżbietańska"? 

Kilka miesięcy temu z okazji platynowego jubileuszu królowej rozmawialiśmy o znaczeniu jej panowania. W brytyjskich dyskusjach na temat dziedzictwa czasów obecnej królowej często pada termin "druga era elżbietańska", nawiązująca do złotych czasów Brytanii drugiej połowy XVI wieku. Rozmówca Polskiego Radia należy jednak do sceptyków.  – Druga era elżbietańska? Nie oszukujmy się. Może można o tym mówić w odniesieniu do tego, co działo się u nas, na Wyspach. Jeśli chodzi o wymiar globalny, powinniśmy przyjąć do wiadomości, że jesteśmy drugorzędnym graczem. O wszystkim decydują potężniejsze siły od nas - mówi Valentine Low. Jego zdaniem pozycję kraju dodatkowo podkopał brexit. 

– Kiedy Elżbieta zaczęła panowanie, premierem nadal był Winston Churchill, wciąż trzymaliśmy się kurczowo wspomnienia o imperium. Wspomnienia niknącego. Teraz imperium już nie ma. Zastąpiła go Wspólnota Narodów. Świat się zmienił. Brytania się zmieniła - podkreśla.

***

Tytuł audycji: Audycja specjalna
Prowadzi: Piotr Łodej
Data emisji: 8.09.2022
Godzina emisji: 19.30

IAR/gs