Cyfrowe echa biblioteki lubelskiej Jesziwy (Trójka do trzeciej)
Ślady zaginionego księgozbioru. Cyfrowa biblioteka w Lublinie
2022-09-01, 14:09 | aktualizacja 2022-09-01, 17:09
W założeniu miała być największą biblioteką w Polsce, dziś nie pozostał po niej nawet ślad – Cyfrowa Biblioteka Synagogi Jesziwas Chachmej to inicjatywa mająca ocalić pamięć o jednej z najciekawszych atrakcji przedwojennego Lublina.
Losy biblioteki lubelskiej jesziwy to jedna z największych zagadek w powojennej historii Lublina i dziejów żydowskiego dziedzictwa w Polsce. W chwili wybuchu II wojny światowej w jej zbiorach znajdowało się kilkadziesiąt tysięcy pozycji, głównie o tematyce religijnej, w tym wiele bezcennych i niezwykle rzadkich starodruków.
W czasie wojny księgozbiór zaginął niemal bez śladu. Zaczęły nawet krążyć legendy o tym, że Niemcy spalili wszystkie książki na wielkim stosie, który miał płonąć przez wiele godzin i być symbolem pogardy dla żydowskiego dziedzictwa. W żadnych oficjalnych źródłach nie ma jednak potwierdzenia tej historii. Bardziej prawdopodobna wersja mówi, że okupanci nie chcieli niszczyć cennej kolekcji, lecz mieli zamiar zagrabić ją dla siebie. Nie zdążyli jednak wywieźć książek, które zostały zmagazynowane w budynku przy ulicy Narutowicza w Lublinie, gdzie później mieściło się Muzeum Narodowe.
Zbiór rozproszony
Po wojnie księgozbiór został przejęty przez Komitet Żydowski, wydelegowany do Polski w 1947 roku przez Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie. To właśnie tam trafiły książki, które miały służyć następnym pokoleniom studentów. Jednak kolekcja uległa rozproszeniu – część zbiorów rozdzielono pomiędzy szkoły religijne, a niektóre pozycje dostały się w ręce prywatne i do dziś pojawiają się na aukcjach internetowych.
W Lublinie powstała więc inicjatywa odtworzenia biblioteki Jesziwy w wersji cyfrowej. Jej pomysłodawcy chcą zebrać jak największą ilość danych na temat przedwojennego księgozbioru. – Oprócz cyfrowej biblioteki, gdzie można oglądać poszczególne książki, jest tam też sporo materiałów o samej jesziwie. Pokazujemy dokumenty, które potwierdzają przetrwanie tych książek. Jest to w pewnym sensie wielkie dziedzictwo myśli żydowskiej, która w Lublinie w pewnym momencie znalazła dla siebie bardzo dogodne miejsce – mówił w Trójce Piotr Nazaruk z Ośrodka "Brama Grodzka – Teatr NN", pod skrzydłami którego powstała biblioteka licząca obecnie około 250 cyfrowych wersji książek z oryginalnych zbiorów.
Posłuchaj
3:20
Dodaj do playlisty
Czytaj też:
Lubliner Festival. Radość obcowania z kulturą żydowską i jej poznawania
Carnaval Sztukmistrzów w Lublinie – zabawa, otwartość i dystans do samego siebie
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Autorka materiału reporterskiego: Aleksandra Łopuska
Data emisji: 1.09.2022
Godziny emisji: 14.48
kc