Butelki z benzyną przeciw czołgom. Bohaterska obrona Grodna we wrześniu 1939 roku

Po niespodziewanej napaści Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku Grodno było jednym z niewielu punktów oporu na niezabezpieczonym froncie wschodnim. Miasto zapłaciło za to wysoką cenę. W trakcie walk, jakie trwały tam pomiędzy 20 a 22 września, zginęło 644 Polaków, a półtora tysiąca trafiło do sowieckiej niewoli. Około 320 obrońców Grodna zostało rozstrzelanych w zemście za opór, jaki stawili najeźdźcy.

Niedocenieni bohaterowie

Zgodnie z obietnicą Władysława Sikorskiego za bohaterstwo swych mieszkańców miasto miało otrzymać order Virtuti Militari. Nigdy jednak do tego nie doszło, a na dodatek obrona Grodna – które po zakończeniu wojny znalazło się w granicach Związku Radzieckiego – została wyparta ze zbiorowej świadomości Polaków. Tragiczne wydarzenia sprzed ponad 80 lat ma przypomnieć film fabularny "Orlęta. Grodno '39" Krzysztofa Łukaszewicza. Dlaczego żaden twórca wcześniej nie zajął się tym tematem? – Myślę, że jest to rodzaj lęku przed kinem batalistycznym. Ja już takiego lęku nie mam, ponieważ mam doświadczenia z filmu "Karbala" – mówił w "Klubie Trójki" reżyser i scenarzysta tego obrazu.

Butelki z benzyną przeciwko czołgom

O bohaterskiej obronie Grodna opowiadali pozostali goście audycji. Historyk Tomasz Stańczyk przypomniał, że polskie władze nie były przygotowane na atak ze strony Związku Radzieckiego i nie miały gotowego planu frontu wschodniego. Dlatego miasta bronili jego mieszkańcy, m.in. harcerze, wśród których był 14-letni Tadeusz Jasiński, jeden z bohaterów filmu Łukaszewicza. – Brał czynny udział w walce. Był jednym z tych, którzy miotali butelki z benzyną na sowieckie czołgi – mówił rozmówca Tomasza Zaperta.

Pozbawionym ciężkiego uzbrojenia obrońcom udało się zniszczyć 19 czołgów najeźdźcy. Zaskoczeni tak dużym oporem radzieccy dowódcy mścili się, rozstrzeliwując na miejscu wziętych do niewoli mieszkańców miasta. Jasińskiego przywiązano natomiast do jednego z czołgów w charakterze żywej tarczy. Mimo że został uwolniony z więzów przez dwie kobiety, które – nie zważając na grożące im niebezpieczeństwo – podbiegły do czołgu, chłopiec zmarł od ran odniesionych w walce.

– Dobrze, że ktoś o tym nareszcie opowiedział. Tak samo, jak w czasach PRL-u nie wolno było mówić o kresach i o Grodnie, tak samo przez ostatnie 25 lat ten temat był tabu. Z przyjemnością pójdę na ten film – zadeklarował kolejny gość "Klubu Trójki", Remigiusz Włast-Matuszak z Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Posłuchaj

49:37

Bohaterska obrona Grodna we wrześniu 1939 roku (Klub Trójki)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Czytaj też:

• Rocznica wybuchu II wojny światowej. Wieluń – "polska Guernica"
• Pakt Ribbentrop – Mołotow. Minęła 83. rocznica czwartego rozbioru Polski

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Tomasz Zapert
Goście: Krzysztof Łukaszewicz (scenarzysta i reżyser filmu fabularnego "Orlęta. Grodno '39");
Tomasz Stańczyk (historyk, dziennikarz, pisarz); Remigiusz Włast-Matuszak (Polski Instytut Sztuki Filmowej)
Data emisji: 31.08.2022
Godzina emisji: 21.09

kc