"Stocznia – Sierpień – 42 lata później". Reportaż Barbary Marcinik (Reportaż/Trójka)
"Stocznia – Sierpień – 42 lata później". Reportaż Barbary Marcinik [POSŁUCHAJ]
2022-08-31, 22:08 | aktualizacja 2022-09-01, 13:09
W Sali BHP przygotowywana jest wystawa artysty, fotografującego Stocznię Gdańską oraz tereny postoczniowe od końca lat 90. XX wieku, ale także bohaterów wydarzeń, które doprowadziły do powstania Solidarności – 44-latka Michała Szlagi. Tytuł ekspozycji: "Stocznia. Dokument utraty".
W tym samym mniej więcej czasie, czyli od początku sierpnia, w jednej z ocalałych hal, na terenie dawnej tzw. Stoczni Cesarskiej, realizowano premierę spektaklu pod tytułem "Anna". Aktorka – Agnieszka Przepiórska – zaproponowała Annie i Michałowi Grubmanom realizację spektaklu o Annie Walentynowicz. Postanowiono pokazać ten spektakl 14 sierpnia, w 42. rocznicę wybuchu strajku w Stoczni Gdańskiej. Wyreżyserowała go Anna Gryszkówna na podstawie scenariusza Piotra Rowickiego. Źródłem tego scenariusza była biografia autorstwa Doroty Karaś i Marka Sterlingowa – "Walentynowicz. Anna szuka raju".
Oboje – fotoreporter i aktorka – reprezentują to samo pokolenie; ludzi, którzy nie mieli szansy uczestniczyć w zdarzeniach sprzed 42 lat. On jest Kaszubem, ona warszawianką. Nie znają się nawzajem. Interesujące okazało się ich świadectwo, ich zaangażowanie w sprawę, którą zaczęli poznawać wiele lat po Sierpniu '80.
Sierpień 1980 – serwis specjalny Polskiego Radia >>>
Z rozmów przeprowadzanych z nimi na początku sierpnia tego roku powstał reportaż, w którym słyszymy także opowieści dwóch emerytowanych pracowniczek Stoczni Gdańskiej – pań Urszuli i Haliny. Były one gośćmi premiery "Anny".
W reportażu nie mogło zabraknąć głosu Anny Walentynowicz, który odnaleźliśmy w Archiwum Polskiego Radia, w audycji dokumentalnej Janiny Jankowskiej i Magdy Skawińskiej z 2005 roku – "Wojna legend, czyli zaduma nad życiem Anny Walentynowicz".
W reportażu postanowiliśmy zatem połączyć te dwie historie: kobiety i Stoczni Gdańskiej. Obie złożyły się na jedną z opowieści o tym, co m.in. pozostało po wydarzeniach Sierpnia '80, z perspektywy 2022 roku oraz w świadectwach reprezentantów dwóch odległych od siebie pokoleń. Panie Urszula i Halina pracowały w Stoczni Gdańskiej przed 42 laty. Pani Urszula poznała Annę i była jej uczennicą na stanowisku suwnicowej. Pani Halina na początku strajku urodziła swoją czwartą córkę.
Michałowi Szladze dziękujemy za udostępnienie nam unikatowego zdjęcia – portretu "Anna Proletariuszka" – wykonanego przez niego w 2004 roku na tle zrujnowanej hali formierni. Michał Szlaga zauważył, że portret Anny Walentynowicz powstał kilkadziesiąt metrów od hali, w której realizowana była premiera "Anny".
Posłuchaj
40:21
Dodaj do playlisty
Reportaż jest Trójkową premierą, którą prezentujemy 31 sierpnia 2022 roku, w 42. rocznicę podpisania porozumień sierpniowych w Gdańsku.
***
Tytuł reportażu: "Stocznia – Sierpień – 42 lata później"
Autorka reportażu: Barbara Marcinik
Współpraca: Wojciech Dorosz
Data emisji: 31.08.2022
Godzina emisji: 22.07