Minęła 83. rocznica podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow. Dr Tomasz Sudoł oraz Adam Stefan Lewandowski z Instytutu Pamięci Narodowej gośćmi Trójki (Klub Trójki)
Pakt Ribbentrop – Mołotow. Minęła 83. rocznica czwartego rozbioru Polski
2022-08-23, 22:08 | aktualizacja 2022-08-24, 11:08
Minęły 83 lata, odkąd minister spraw zagranicznych III Rzeszy Joachim von Ribbentrop i ludowy komisarz spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesław Mołotow podpisali sowiecko-niemiecki pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem dodatkowym, którego konsekwencją był czwarty rozbiór Polski. O przyczynach, skutkach i znaczeniu paktu z 23 sierpnia 1939 roku w "Klubie Trójki" mówili dr Tomasz Sudoł oraz Adam Stefan Lewandowski z Instytutu Pamięci Narodowej.
Polska – pierwsza (ale nie jedyna) ofiara paktu Ribbentrop – Mołotow
23 sierpnia 1939 roku w Moskwie podpisany został pakt o nieagresji pomiędzy Związkiem Sowieckim i Rzeszą Niemiecką, który został poszerzony o tajny protokół. Jest on znany jako pakt Ribbentrop – Mołotow. Polska, która została zaatakowana z dwóch stron 1 i 17 września 1939 roku, stała się pierwszą, ale nie jedyną ofiarą tej współpracy.
– Patrząc z szerszej perspektywy, pakt ten dotyczył sporej części Europy Wschodniej. To również kwestia ziem ukraińskich, ziem państw bałtyckich, czyli Litwy, Łotwy i Estonii, ale i bardziej odległej Finlandii – przypomniał w Trójce dr Tomasz Sudoł z Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej.
Najczęściej czytane
- 83. rocznica "IV rozbioru Polski". Dr Maciej Korkuć: nie mogło to wróżyć nic dobrego;
- IPN zaprezentował wystawę "Pakt zbrodniarzy" poświęconą paktowi Ribbentrop - Mołotow;
- Globalny kontekst paktu Ribbentrop - Mołotow. Nowa wystawa i publikacja internetowa IPN.
Cztery punkty, które zmieniły bieg historii
Podpisany przez Joachima von Ribbentropa i Wiaczesława Mołotowa tajny protokół dodatkowy, stanowiący integralną część zawartego wówczas paktu o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i ZSRS, składał się z czterech punktów.
W pierwszym z nich zapisano, że: "W wypadku terytorialnych i politycznych przekształceń na terenach należących do państw bałtyckich (Finlandia, Estonia, Łotwa i Litwa) północna granica Litwy stanowić będzie jednocześnie granicę stref interesów Niemiec i ZSRS. W związku z tym obie strony uznają zainteresowanie Litwy w stosunku do rejonu Wilna".
Drugi punkt, bezpośrednio dotyczący Polski, brzmiał następująco: "W wypadku terytorialnych i politycznych przekształceń na terenach należących do państwa polskiego granica stref interesów Niemiec i ZSRS przebiegać będzie w przybliżeniu po linii rzek Narwi, Wisły i Sanu. Kwestia, czy w obopólnym interesie będzie pożądane utrzymanie niezależnego państwa polskiego i jakie będą granice tego państwa, będzie mogła być ostatecznie wyjaśniona tylko w toku dalszych wydarzeń politycznych. W każdym razie oba rządy rozstrzygną tę kwestię na drodze przyjaznego porozumienia".
Kolejny z punktów odnosił się do obszaru Europy Południowo-Wschodniej. Strona sowiecka podkreśliła w nim swoje zainteresowanie Besarabią (należącą do Rumunii), natomiast strona niemiecka wyraziła całkowity brak zainteresowania co do tych terenów.
W ostatnim punkcie dokumentu stwierdzano: "Niniejszy protokół będzie traktowany przez obie strony jako najściślej tajny".
Przywódcy Wielkiej Brytanii, Francji i USA prawie od początku dysponowali wiedzą na temat tajnego protokołu paktu Ribbentrop – Mołotow. Informacji tej nie przekazali jednak przedstawicielom władz polskich.
Wystawa "Pakt zbrodniarzy" w Warszawie
W przeddzień rocznicy podpisania paktu Ribbentrop – Mołotow na skwerze Hoovera przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie odbył się wernisaż wystawy Instytutu Pamięci Narodowej "Pakt zbrodniarzy". Wystawę można oglądać do 12 września.
– Wystawa ma mocną nazwę, która często powinna być przywoływana przy okazji tego wydarzenia. Wystawa jest bardzo ważna także dlatego, że mówimy wprost, że byli to dwaj zbrodniarze – Adolf Hitler i Józef Stalin, którzy na równi mają na rękach krew Polaków i całej Europy. Na tej wystawie mówimy wprost, kto został, a kto nie został osądzony po wojnie. Wiemy, że Sowieci nie zostali osądzeni, a część Niemców – tak. Jasno podkreślamy, jakie zbrodnie ciążą na tych dwóch systemach – mówił naczelnik Biura Rzecznika Prasowego Instytutu Pamięci Narodowej Adam Stefan Lewandowski.
23 sierpnia jest Europejskim Dniem Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu, ustanowionym w 2008 roku przez Parlament Europejski.
Posłuchaj
50:11
Dodaj do playlisty
W obliczu tragedii: pakt Ribbentrop – Mołotow i wojna obronna – Geneza II wojny światowej [DYSKUSJA]/IPNtvPL
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Piotr Dmitrowicz
Goście: dr Tomasz Sudoł (Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej), Adam Stefan Lewandowski (naczelnik Biura Rzecznika Prasowego Instytutu Pamięci Narodowej)
Data emisji: 23.08.2022
Godzina emisji: 21.09
IAR/kr