"Matka Boska AK" – obraz niezwykły. Reportaż "Ruda" [POSŁUCHAJ]
W okresie międzywojennym znane były trzy malarki: Berezowska, Stryjeńska i Pokrzywnicka. O Mai Berezowskiej wielu z nas słyszało, o Zofii Stryjeńskiej – też, ale o Irenie Pokrzywnickiej nie wie prawie nikt. Zapraszamy do wysłuchania reportażu "Ruda".
Fragment obrazu "Matka Boska AK"
Foto: PAP/Jakub Kamiński
Był sierpień 1944 roku. Pracownia malarska na poddaszu. Irena Pokrzywnicka, znana przedwojenna artystka, tworzy obraz do ołtarza polowego. Będzie przedstawiał Matkę Boską z Jezusem i żołnierzem AK. Pani Irena nie wie, że ten prosty, piękny wizerunek okaże się dziełem jej życia.
Nigdy nie przyznała się, ile naprawdę ma lat. Podawała, że urodziła się w roku 1905. Ale ci, którzy ją znali, wiedzieli, że jej syn urodził się w 1910! Była osobą niezwykle barwną. W ciężkich warunkach obozowych lekceważyła Niemców, traktując ich, jakby była damą, której oni powinni usługiwać. Klasę pokazała w Altenburgu, gdzie postawiono ją przy maszynie. Nie chciała pracować i obwieściła z całą mocą, że jeśli nie otrzyma papieru, farb i pędzli, nie tylko porzuci pracę, ale wywoła bunt w całym obozie. Dostała jak zwykle wszystko. Próżna, denerwująca otoczenie, ale niezwykła i naprawdę dzielna.
Posłuchaj także:
– Irena Pokrzywnicka to znakomita malarka, która przed wojną błyszczała swoim talentem i elegancją, nadawała szyku. W powstaniu zajmowała się przede wszystkim malowaniem obrazów do polowych ołtarzy. W czasie walk kredkami na papierze narysowała obraz Matki Boskiej Armii Krajowej, która osłaniała swoim płaszczem młodego żołnierza – usłyszeliśmy w reportażu.
– W czasie powstania Irena zgłosiła się na ochotnika do księdza, organizatora wszystkich mszy w Śródmieściu Południowym. Były to msze dla żołnierzy oraz dla ludności cywilnej. 15 sierpnia, po wysłuchaniu homilii, postanowiła namalować ten obraz. Zrobiła to na szóstym pietrze, w swojej pracowni przy ulicy Wilczej. Nie zeszła na dół jak wszyscy. W dom uderzył pocisk. Irena została ranna, a obraz ocalał – opowiedziała Wanda Traczyk-Stawska.
***
Tytuł reportażu: "Ruda"
Autorka reportażu: Urszula Żółtowska-Tomaszewska
Data emisji: 15.08.2022
Godzina emisji: 22.11