Konfederacja Polski Niepodległej – historia i przesłanie dla współczesności

Zanim pojawiła się Solidarność

Konfederacja Polski Niepodległej (KPN) to polskie ugrupowanie polityczne założone 1 września 1979 przez Leszka Moczulskiego, Tadeusza Stańskiego i Romualda Szeremietiewa, nawiązujące do tradycji piłsudczykowskich. KPN był pierwszą partią o charakterze antykomunistycznym, która powstała w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie postalinowskim. 

– Konfederacja Polski Niepodległej zaistniała jako ostatnia tak zwarta, duża, o zasięgu ogólnopolskim organizacja przed Solidarnością. Grup opozycyjnych było więcej, ale KPN był wyjątkowy, bo już w momencie powstania deklarowała się jako pierwsza w całym bloku sowieckim partia polityczna. To była ogromna różnica jakościowa. Jeżeli popatrzymy na funkcjonowanie dysydentów, nie tylko w Polsce, ale i w pozostałych blokach państw podporządkowanych sowietom, strach przed politycznością opozycji był dość wyraźny. KPN ten schemat zdecydowanie łamał. Założyciele Konfederacji Polski Niepodległej określali się jako pierwsza partia polityczna w powojennej Polsce od czasów rozbici mikołajczykowskiego PSL. To miało napędzać zwolenników i aktywistów, którzy mogliby włączyć się w działalność antysystemową – tłumaczył w Trójce dr Grzegorz Wołk, badacz najnowszej historii Polski, przygotowujący książkę na temat działalności Konfederacji Polski Niepodległej.

• "W latach 80. nie drugiej takiej organizacji, która podnosiłaby kwestię niepodległości Polski". Grzegorz Wołk o KPN;
• To oni zdemaskowali słabość PZPR;
• Służba Bezpieczeństwa a kierownictwo NSZZ "Solidarność".

Jawna struktura KPN i jej skutki

Na czym polegała działalność KPN przed karnawałem Solidarności? – Był to czas, w którym twórcy KPN dali sobie czas na budowę struktur organizacyjnych tak, żeby mieć możliwość oddziaływania na terenie całego kraju. Jawna struktur funkcjonowania sprawiła, że duża część działaczy podpisała się pod np. aktem założycielskim, własnym nazwiskiem. Jawna formuła i przyjmowanie w swoje szeregi osób "z ulicy", doprowadziły do tego, że w okresie przełomu lat 70. i 80. Służbom Bezpieczeństwa udało się wprowadzić w szeregi KPN dość dużą liczbę tajnych współpracowników, a to przełożyło się na sabotowanie wielu inicjatyw – mówił badacz.

"Rewolucja bez rewolucji"

Biorąc to pod uwagę członom Konfederacja Polski Niepodległej i tak udało się dokonać dużo więcej, niż można było się spodziewać. Nieoficjalny program Konfederacji Polski Niepodległej stanowiła praca Leszka Moczulskiego zatytułowana "Rewolucja bez rewolucji", który ukazał się w 1979 roku na łamach czerwcowego numeru pisma "Drogi". W tym dokumencie Leszek Moczulski nazywał Polską Republikę Ludową "formą władztwa radzieckiego nad Polską". 

– Ta broszura była ideowym manifestem całego KPN-u, którego główne cele "rewolucji bez rewolucji" nie zmieniły się przez całą ostatnią dekadę PRL, kiedy to KPN starało się działać na rzecz niepodległości Polski. Ta broszura na pewno zostanie dla przyszłych pokoleń i historycy będą ją analizować – stwierdził dr Grzegorz Wołk.

Posłuchaj

48:12

Konfederacja Polski Niepodległej – pierwsza opozycyjna partia w powojennej Polsce. Dr Grzegorz Wołk gościem Trójki (Klub Trójki)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Leszek Moczulski na 40-lecie utworzenia Konfederacji Polski Niepodległej/Instytut Historyczny nn

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Piotr Gontarczyk
Gość: dr Grzegorz Wołk (badacz najnowszej historii Polski, przygotowujący książkę na temat działalności Konfederacji Niepodległej, Instytut Pamięci Narodowej)
Data emisji: 26.05.2022
Godzina emisji: 21.10

kr