"Mit założycielski odrodzonej Polski". Dr Andrzej Anusz o konstytucji
2022-05-03, 09:05 | aktualizacja 2022-05-04, 08:05
– Konstytucja 3 maja była puntem odniesienia dla wielu pokoleń Polaków po tym, jak utraciliśmy niepodległość po trzecim rozbiorze Polski w 1795 roku. To był taki mit historyczny, mit założycielski odrodzonej Polski – powiedział na antenie Programu 3 Polskiego Radia dr Andrzej Anusz z Instytutu Piłsudskiego. Gośćmi Beaty Michniewicz w "Śniadaniu w Trójce" byli także politolog prof. Kazimierz Kik, ks. prof. Piotr Mazurkiewicz z UKSW oraz działacz społeczny Jan Śpiewak.
3 maja 1791 roku Sejm Czteroletni po burzliwej debacie przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była ona drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Była ostatnią próbą ratowania Rzeczypospolitej. Dawała nadzieję na wzmocnienie państwa polskiego, w którym przez wieki dominowała zasada "liberum veto".
"Mit założycielski odrodzonej Polski"
W dniu Święta Narodowego Trzeciego Maja goście audycji omówili burzliwą historię Polski. Doktor Andrzej Anusz podkreślił, że "możemy być dumni z Konstytucji 3 maja". – Ona była puntem odniesienia dla wielu pokoleń Polaków po tym, jak utraciliśmy niepodległość po trzecim rozbiorze Polski w 1795 roku. To był taki mit historyczny, mit założycielski odrodzonej Polski – powiedział gość radiowej Trójki.
Z kolei publicysta Jan Śpiewak zwrócił uwagę na fakt, że "nie wolno zapominać, że Konstytucja 3 maja została uchwalona trochę w sytuacji zamachu stanu, gdy część posłów wyjechała ze stolicy i tylko wtedy możliwe były takie reformatorskie poczynania".
Prof. Kazimierz Kik wskazał, że dokument "nie otwierał przed Polską jaśniejszej strony historii, ale dał nam legitymację do bycia jednym z głównych fundamentów cywilizacji europejskiej".
Według ks. prof. Piotra Mazurkiewicza "Konstytucja 3 maja z jednej strony podejmowała istotną reformę idącą w dobrym kierunku, a z drugiej strony poszerzała pojęcie narodu, tzn. dawała prawa mieszczanom".
***
Konstytucja 3 maja ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi, a także zniosła liberum veto. Ponadto zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz zapewniła chłopom ochronę państwa, łagodząc w ten sposób nadużycia pańszczyzny.
***
Kliknij w obrazek i dowiedz się więcej:
***
Audycja: Śniadanie w Trójce
Prowadziła: Beata Michniewicz
Goście: dr Andrzej Anusz (Instytut Piłsudskiego), prof. Kazimierz Kik (politolog), ks. prof. Piotr Mazurkiewicz (UKSW) oraz Jan Śpiewak (działacz społeczny)
Data emisji: 03.05.2022
Godzina emisji: 9.10
nt