Iwan Wyrypajew – rosyjski twórca w Rosji i Polsce

• O Wyrypajewie zrobiło się głośno już dzięki debiutanckiej sztuce "Sny". Kolejna sztuka – "Tlen" – wygrała konkurs teatralny w Toruniu i otworzyła przed nim drogę do międzynarodowej kariery
• Jest zdeklarowanym przeciwnikiem prezydenta Putina. Z tego powodu powrót do Rosji prawdopodobnie groziłby mu długoletnim więzieniem

Polski proporczyk w Irkucku

– Urodziłem się w Irkucku nad jeziorem Bajkał. Tam dużo jest Polaków, potomków zesłańców, ale nie miałem z nimi kontaktu: mieszkałem w innej, kryminalnej dzielnicy. I nie wiem, dlaczego u mnie w pokoju na ścianie wisiały dwa plakaty rosyjskich muzyków rockowych oraz trójkątny biało-czerwony proporczyk z orłem. Nie wiedziałem, że to polska flaga – opowiada Iwan Wyrypajew. – Był początek lat 80. i dzięki filmom z Rambo i Schwarzeneggerem dopiero dowiedzieliśmy się, że jest jakaś Ameryka. I to się kojarzyło z Zachodem, z zagranicą. Wisiał u mnie bardzo długo, wiele lat – dodaje.

"Tlen" w Toruniu

– W 2002 roku zrobiłem w Moskwie sztukę "Tlen". To w moim życiorysie było bardzo znaczące: zacząłem z nią jeździć po świecie, m.in. trafiłem na festiwal w Toruniu, gdzie zdobyliśmy Grand Prix. Wtedy byłem po raz pierwszy w Polsce – wspomina rozmówca Redbada. – Kto wygrywa Grand Prix, dostaje finansowanie na kolejny spektakl w teatrze w Toruniu. Wiktor Żakow, reżyser "Tlenu", wyreżyserował jeszcze jeden mój tekst. A Maciej Nowak, dyrektor teatru w Toruniu, zapytał mnie, czy mam jeszcze inne sztuki. Wtedy zaproponowałem "Walentynki". I powoli zaczęto wystawiać moje sztuki w Polsce.

Ślub w Nepalu

– Z Karoliną spotkaliśmy się w Kijowie na festiwalu "Młodość". Z Kijowa polecieliśmy do Moskwy, bo chciałem jej pokazać spektakl "Księga Rodzaju Nr 2". Karolina, jak to ona, powiedziała, że chciałaby w takim teatrze zagrać, a potem wróciła do Warszawy – opowiada Trójkowy gość. – Zacząłem przygotowywać film "Tlen" i szukałem aktorki. To trwało rok. W końcu pojechałem do Warszawy, zaproponowałem Karolinie rolę. Rozmawialiśmy cały wieczór i zgodziła się. Więc pojechaliśmy do Moskwy. A po zakończeniu filmu polecieliśmy do Nepalu i tam wzięliśmy ślub.

Przeczytaj także

• "Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim". Spektakl na scenie Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie
• Ukraiński teatr: teraźniejszość i przyszłość
• Współpraca ludzi teatru. Ukraińscy artyści w Polsce

Groźne żarty z Putina

Iwan Wyrypajew jest zdecydowanym przeciwnikiem prezydenta Rosji. – Nigdy nie przepadałem za Putinem, nigdy na niego nie głosowałem i ten jego świat był zawsze dla mnie obcy – deklaruje. – Trzeba pamiętać, że ten system nie był od razu taki, jak teraz: on się rozwijał, ewoluował. W latach 90. było ostro, była mafia, bandyci strzelali na ulicach, były dwie czeczeńskie wojny, nie był łatwy ten czas, ale powstawała nowa gospodarcza sytuacja. I jednak wolność – tłumaczy. – W 2009 roku, kiedy zostałem dyrektorem teatru, grałem komedie, gdzie były tak ostre, radykalne żarty o Putinie i o wszystkim, że teraz na pewno bym dostał 20 lat więzienia – zapewnia.

Mieszkanie w Warszawie

– Pierwszy dzwonek, że coś się dzieje, to był rok 2012, kiedy wprowadzili dokument "Polityka kulturalna". To był dokument polecający, wskazujący, ale nie prawny, w którym znajdowały się zasady i reguły, czym jest kultura i sztuka. Podpisał go minister kultury. Widać było, że jest początek cenzury i narzucanie zasad, które ze sztuką mają niewiele wspólnego – wspomina Iwan Wyrypajew. – Potem przyszedł nowy minister kultury, aparatczyk, człowiek Putina. A nam się urodziło dziecko i w pewnym momencie musieliśmy decydować co dalej. Przyjechaliśmy do Warszawy, kupiliśmy mieszkanie, tu żyjemy i pracujemy – wyjaśnia.

Posłuchaj

53:32

Iwan Wyrypajew: rosyjski twórca w Polsce (Trzy gramy Redbada)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trzy gramy Redbada
Prowadzi: Redbad Klynstra-Komarnicki
Gość: Iwan Wyrypajew (rosyjski dramatopisarz, aktor, reżyser, producent teatralny)
Data emisji: 16.04.2022
Godzina emisji: 12.04

pr