Palma wielkanocna – historia i symbolika w tradycji Kościoła Rzymskokatolickiego (Pora na Trójkę)
Tradycja zapowiadająca Wielkanoc. Co symbolizuje palma wielkanocna?
2022-04-10, 11:04 | aktualizacja 2022-04-10, 14:04
Dziś Niedziela Palmowa, a więc i dzień święcenia palm wielkanocnych. To przypadające na siedem dni przed Wielkanocą święto nazywane jest także Niedzielą Wierzbną, a to dlatego, że pierwsze palmy wykonywano właśnie z witek wierzby. Jak palma wielkanocna zmieniała się na przestrzeni wieków, jakie zwyczaje się z nią wiązały i co symbolizuje?
- W Polsce początki tworzenia i święcenia palm wielkanocnych sięgają XI wieku.
- Tradycyjna palma wielkanocna składała się przede wszystkim z zebranych w formie bukietu witek wierzbowych, symbolizujących zmartwychwstanie i nieśmiertelność duszy.
- Wygląd palmy wyewoluował z prostego wierzbowego bukietu w palmy bogato zdobione.
- W Lipnicy w powiecie bocheńskim w Małopolsce od 60 lat odbywa się konkurs na najwyższą palmę. Zwycięska palma z 2019 roku ustanowiła aktualny rekord konkursu – mierzyła ona 37 metrów i 78 centymetrów.
Palma wielkanocna. Zaczęło się od kilku gałązek wierzby
W Polsce początki tworzenia i święcenia palm wielkanocnych sięgają XI wieku. Składały się one przede wszystkim z zebranych w formie bukietu witek wierzbowych, które w Kościele katolickim symbolizują zmartwychwstanie i nieśmiertelność duszy. Przez lata popiół ze spalonych palm przetrzymywano, by w kolejnym roku posypać nim głowy wiernych podczas Środy Popielcowej.
Jak podkreśla etnograf z Muzeum Ziemi Radomskiej Justyna Górska, palma wielkanocna była potrzebna świętującym przez cały rok. – Palma to nie tylko święcenie w Niedzielę Palmową, ale przede wszystkim przechowywanie jej i posługiwanie się nią jak kropidłem. Palma pełniła szereg różnych funkcji w przeciągu całego roku – trzeba było nią poświęcić zboże i wygłaskać całe bydło, by dawało więcej mleka. Ponadto trzeba było połknąć kotka z tej palmy, by przez cały rok nie bolało nas gardło.
Posłuchaj
3:46
Dodaj do playlisty
28.03.2021. Konkurs na najpiękniejszą palmę wielkanocną na Rynku w Lipnicy Murowanej / PAP/Łukasz GągulskiKonkurs na najwyższą palmę wielkanocną w Lipnicy
Z biegiem wieków wygląd palmy wyewoluował z prostego wierzbowego bukietu w palmy bogato zdobione, dekorowane kłosami zboża, owocami, wstążkami, bibułą i kwiatami. Kluczowa jest również wysokość wielkanocnej palmy, która stała się przedmiotem licznych konkursów. Z takiego konkursu od ponad 60 lat słynie Lipnica Murowana w powiecie bocheńskim w Małopolsce.
– Wzięło się to z tego, że proboszcz tutejszej parafii przed wniesieniem palm do kościoła mierzył je i obcinał tak, by nie były wyższe niż pułap świątyni. Jednak żeby umożliwić ludziom wykonywanie wyższych palm, stwierdzono, że palmy należy zostawiać na zewnątrz kościoła i mierzyć, by wybrać najwyższą – opowiada Maria Krzyszkowska z Małopolskiej Organizacji Turystycznej.
Zwycięska palma z 2019 roku ustanowiła aktualny rekord konkursu – mierzyła ona 37 metrów i 78 centymetrów. Gospodynie z Lipnicy Murowanej twierdzą, że nie powiedziały jeszcze ostatniego słowa.
Najczęściej czytane
- Palma wielkanocna do święcenia zboża i głaskania bydła;
- Palmy wielkanocne od Lubelszczyzny po Wilno;
- Bibuła, zieleń, słoma i kwiaty. Polskie palmy.
Palma wielkanocna w tradycji rzymskokatolickiej/Małopolska Organizacja Turystyczna
***
Tytuł audycji: Pora na Trójkę
Prowadzi: Łukasz Sobolewski
Autor materiału reporterskiego: Michał Fedusio
Data emisji: 08.04.2022
Godzina emisji: 7.50
kr