Różnorodność w jedności. Czego nas uczy polski romantyzm?
2022-01-09, 13:01 | aktualizacja 2022-01-10, 08:01
– Ta dwoistość romantyzmu, który jest jednocześnie narodowy, swoisty i ponadnarodowy, jest bardzo dobrym modelem kultury na dzisiejsze czasy, które są czasami globalizacji, uniformizacji. Te problemy pojawiły się po raz pierwszy na początku XIX wieku i dlatego kultura romantyczna może być wzorem dla współczesnej kultury polskiej i nie tylko polskiej, w obrębie tego zjednoczonego, ale zróżnicowanego jednak świata – ocenia prof. Andrzej Waśko.
- Dlaczego polski romantyzm jest taki ważny współcześnie?
- Jaka była rola George'a Gordona Byrona w rozwoju polskiego romantyzmu?
- Jak ten kierunek wpływał na inne kultury?
Polski romantyzm wciąż może nas wiele nauczyć. – Ten prąd estetyczny, literacki dawał jednocześnie zielone światło dla oryginalnej twórczości w Polsce. To jest chyba bardzo istotne dzisiaj, żebyśmy mieli poczucie swojej samodzielności kulturowej – ocenia literaturoznawca.
Istota walki o niepodległość
– Romantyzm polski jest typowym romantyzmem. Ma cechy takie, które go łączą z innymi, a jednocześnie ma swoistości. Chyba taką największą jest związanie naszego romantyzmu ze sprawą polską, sytuacją walki o niepodległość po trzecim rozbiorze. To, co romantycy do tego wnieśli, to jest obserwacja, że jeśli chcemy mieć państwo niepodległe, to musimy mieć także własną, oryginalną kulturę narodową, musimy ją rozwijać – przypomina prof. Andrzej Waśko.
Najczęściej czytane
- "Spaja romantyzm z pozytywizmem". Dr Kaczorowska o Marii Konopnickiej
- Maryla Wereszczakówna. Ukochana Mickiewicza, "otruta jego poezją"
Walka o wolność, silnie obecna w polskim romantyzmie, nie była tylko jego specyfiką. O niepodległość Grecji walczył ojciec romantyzmu europejskiego George Gordon Byron. – Duch romantyczny był duchem wojowniczym. Byron jest wzorem indywidualnym dla romantyków w całej Europie, w Polsce w szczególności. Pisał o tym Mickiewicz. Byron był pierwszym poważnym poetą i politykiem, poważnym dlatego, że znaczenie idei wolnościowych, które wyrażał w swojej twórczości jako poeta, potrafił potwierdzić własnym postępowaniem, idąc na pomoc Grekom walczącym o niezależność od państwa ottomańskiego – wyjaśnia gość "Trójki literackiej".
Wzór do naśladowania
Jak dodaje, Polska z kolei była dla innych krajów, zwłaszcza słowiańskich, które utraciły niepodległość, wzorem walki o wolność. – Sprawa polska była bardzo popularna we Włoszech, które dążyły do zjednoczenia, wyzwolenia się spod okupacji austriackiej. W końcu kultura polska okresu romantyzmu stała się modelem do tworzenia nowych kultur narodowych: litewskiej i ukraińskiej. To dało się zauważyć już w drugiej połowie XIX wieku – dodaje prof. Andrzej Waśko.
Pretekstem do tej rozmowy była uchwała Sejmu, który ogłosił rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego.
***
Tytuł audycji: Trójka literacka
Prowadzi: Magdalena Złotnicka
Goście: prof. Andrzej Waśko (historyk literatury z Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor naczelny dwumiesięcznika "Arcana")
Data emisji: 28.11.2021
Godzina emisji: 13.08
gs