Zachować równowagę w naturze. Zwierzęta w mitach, baśniach i legendach

Joanna Wajs już jako dziecko stawiała na kulturę. – Moja mama była wiolonczelistką w operze w Kairze. Wysłała mnie na scenę. Potrzebowali jasnowłosego dziecka. Występowałam jako synek Madame Butterfly. Wychodziłam na scenę i miałam zakrzyknąć "Mamma, mamma!". Moja kariera zakończyła się jednak dość szybko, bo chciałam być na scenie z moją prawdziwą mamą –  opowiadała podczas niedzielnego spotkania. 

"Dzicy przewodnicy. Zwierzęta w mitach, baśniach i legendach"

– Jeden z moich ukochanych mitów opowiada o Sednie, innuickiej bogini. W tej legendzie jest mowa o tym, że Sedna, bogini mórz oraz morskich stworzeń, która kiedyś sama była śmiertelniczką, zwykle pomagała myśliwym w polowaniach. Jednak gdy ludzie jedli za dużo mięsa i bez potrzeby polowali na zwierzęta, płakała i ukrywała się ze stworzeniami na dnie oceanu. Na jego powierzchni zaś szalały wichry, burze i sztormy. Była strażniczką równowagi w świecie. To pojęcie powinno nam być dziś szczególnie bliskie – powiedziała Joanna Wajs.

Równowaga 

– Z tych najdawniejszych opowieści dowiemy się, że ludzie byli częścią natury, a nie stawiali się ponad nią. Niektórzy twierdzą, że jesteśmy już na końcu znanego nam świata i to ostatni moment, by zadbać o naszą planetę. W książce znaleźć można baśń Amerykanów o białym kruku. To legenda o tym, że kruk był kiedyś białopióry. Jednak na skutek tego, że ludzie źle traktowali zwierzęta i planetę, poczerniał. Podobno przed samym końcem świata znów zobaczymy białego kruka jako ostrzeżenie – wyjaśniła autorka książki. 

Czytaj także:

• Co to jest Hanami? O świątecznych zwyczajach w Japonii
• Obserwując zwierzęta. Czego możemy się od nich nauczyć?

Mity mniejszości narodowych 

– Jest wiele określeń, których nie powinniśmy używać, jak "Eskimosi", czy "Indianie". Nam w Polsce to określenie wydaje się zwyczajne i neutralne, ale rdzenni Amerykanie go nie lubią, ponieważ wiąże się ono dla nich z kolonizacją i przybyciem Krzysztofa Kolumba, który sądził, że dopłynął do Indii. To określenie jest zewnętrzne, dlatego lepiej jest mówić np. "rdzenni Amerykanie" czy "odżibwejowie" – uczulała w audycji.

Dzicy przewodnicy. Zwierzęta w mitach, baśniach i legendach - Jola Richter-Magnuszewska, Joanna Wajs / Księgarnia Bonito

Świat zwierząt i ludzi

– Starałyśmy się szukać w mitach nie tylko zwierząt, ale i dzieci. Tych, które zostały wychowane przez zwierzęta, niedźwiedzie i wilki. Najsłynniejszym przykładem jest Romulus i Remus, których uratowała i wychowała wilczyca. Tych opowieści, również celtyckich, jest znacznie więcej. W tej książce pojawia się wiele dzieci, które odważają się iść własną drogą lub z jakiegoś powodu są wykluczone. Jest m.in. baśń o innuickich dzieciach, które były odmienne, nie odnajdowały się wśród rówieśników, bo nie były tak silne i mocne – mówiła autorka.

Posłuchaj

49:02

"Dzicy Przewodnicy. Zwierzęta w mitach, baśniach i legendach" (Zagadkowa niedziela/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

– Jest też znana legenda o chłopcu, który poprosił o pomoc amaroka, czyli groźnego wilka. Ten wziął go na wychowanie i wszystkiego nauczył. Chłopiec wrócił potem w glorii i chwale do wioski i został przyjęty przez swoją społeczność. To też opowieści o ludziach, którzy na stałe wprowadzili się do świata zwierząt. Gdy patrzymy na skalne malowidła, widzimy, że człowiek czuł się mały i zagubiony w świecie, a zwierzęta wokół niego uchodziły za nieomylne, za istoty z niezawodnym instynktem. Wszystkiego się od nich uczył i snuł na ich temat wiele opowieści, łącznie z tym, że stworzyły poszczególne części świata – podsumowała Joanna Wajs.

***

Tytuł audycji: Zagadkowa niedziela
Prowadzi: Katarzyna Stoparczyk
Gość: Joanna Wajs (autorka książki "Dzicy przewodnicy. Zwierzęta w mitach, baśniach i legendach")
Data emisji: 12.12.2021
Godzina emisji: 09.08