"Nowy" Vermeer w drezdeńskim muzeum (Trójka do trzeciej)
Nowe oblicze na obrazie Vermeera
2021-04-19, 13:04 | aktualizacja 2021-04-23, 14:04
"Dziewczyna czytająca list przy otwartym oknie" jest jednym z najbardziej znanych obrazów Jana Vermeera van Delft. Znajdujące się w drezdeńskiej Galerii Obrazów Starych Mistrzów płótno właśnie przeszło renowację i wyraźnie zmieniło swój wygląd.
Odwiedź (wirtualnie) Rijksmuseum i stwórz własną kolekcję
Obrazy słynnego niderlandzkiego mistrza wciąż kryją wiele zagadek, niektóre nawet, jak "Dziewczyna z perłą", okazały się warte filmu. Zazwyczaj chodzi o wymowę dzieła, ukrytą symbolikę czy ustalenie, kim były przedstawione na płótnie postacie lub kto był modelem. Tym razem okazało się, że pierwotnie była na nim jeszcze jedna postać. I, co niezwykle rzadkie, podjęto decyzję o jej przywróceniu.
Posłuchaj
3:32
Dodaj do playlisty
Jan (Johannes) Vermeer van Delft żył w latach 1632-1675 i dziś jest jednym z najbardziej znanych i cenionych malarzy holenderskich. Jednak przez długi czas, aż do końca XIX w., był twórcą lekceważonym i zapomnianym. Do dziś przetrwało 41 jego obrazów, w tym wspomniana już "Dziewczyna z perłą", "W pracowni artysty", "Mleczarka" czy "Ważąca perły".
Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała "Dziewczyna czytająca list przy otwartym oknie", prawdopodobnie na przełomie lat 50. i 60. XVII wieku. Zresztą przez długi czas ten obraz przypisywano innym malarzom: m.in. Rembrandtowi lub mieszkającemu w tym samym czasie co Vermeer i tak samo jak on w Delftach Pieterowi de Hooch. W 1742 roku trafił on do zbiorów przyszłego króla Polski Augusta II Sasa – za darmo! Był po prostu niezbyt cennym dodatkiem do innych dzieł malarskich. Po II wojnie światowej i kilkuletnim pobycie w rękach Rosjan jako zdobycz wojenna trafił ostatecznie do Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie.
Co artysta miał na myśli? "Dziewczyna czytająca list przy otwartym oknie" Vermeera/YouTube Good Idea
W 1979 roku, po prześwietleniu obrazu promieniami rentgena okazało się, że na ścianie za postacią dziewczyny znajduje się zamalowana postać Kupidyna. I kiedy w 2017 roku podjęto decyzję o poddaniu "Dziewczyny..." renowacji, postanowiono także odsłonić postać skrzydlatego posłańca miłości.
– Proces usuwania farby w sposób niezagrażający autentyczności dzieła jest niezwykle czasochłonny, bo wymaga nieustannej uwagi. Farbę zeskrobaliśmy delikatnymi skalpelami przy wsparciu archeologów i użyciu spektroskopii fluorescencyjnej – tłumaczy konserwator Christoph Schölzel. – Pozwoliła ona ustalić kolejność nakładanych warstw kolorów – dodaje.
Decyzja o przywróceniu Kupidyna początkowo wywołała sporo kontrowersji: obawiano się zakłócenia pierwotnej struktury kompozycyjnej obrazu. Sądzono, że to sam Vermeer zamalował Kupidyna, aby nie odwracał uwagi od głównej postaci młodej dziewczyny czytającej list. Jednak dokładna analiza pobranych próbek wykazała, że zamalowania dokonano dopiero kilka lat po śmierci mistrza. Ostateczny kształt odrestaurowanego płótna zadowolił także sceptyków wątpiących w sens takiej modyfikacji.
Odrestaurowany obraz od początku czerwca będzie można podziwiać w Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie.
Vermeer: Master of Light/YouTube D Torrez
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Piotr Łodej
Autor materiału reporterskiego: Wojciech Osiński
Data emisji: 19.04.2021
Godzina emisji: 13.22
pr/kr