"Cenzura zdemaskowana” – rozmowa Aliny Grabowskiej z Tomaszem Strzyżewskim – byłym pracownikiem Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk na temat dokumentów cenzury. (RWE, 18.04.1978)
34 lata temu Sejm uchwalił zniesienie cenzury
2024-04-11, 05:04 | aktualizacja 2024-04-11, 05:04
11 kwietnia 1990 roku Sejm uchwalił ustawę "o uchyleniu ustawy o kontroli publikacji i widowisk, zniesieniu organów tej kontroli oraz o zmianie ustawy – Prawo prasowe".
Decyzja ta kończyła 45-letnią epokę, w której całość funkcjonowania mediów i życie intelektualne były kontrolowane przez reżim komunistyczny z pomocą niewielkiej grupy zdyscyplinowanych cenzorów.
- Cenzura to klucz do zrozumienia istoty każdego totalitaryzmu. Można sobie wyobrazić totalitaryzm bez terroru policyjnego, bez takiego albo innego aparatu władzy, ale nie bez cenzury – mówił były cenzor Tomasz Strzyżewski w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
Dekret o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk wszedł w życie 5 lipca 1946 roku. Urząd ten był jedną z najważniejszych instytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Za jego pośrednictwem władze partyjne sterowały propagandą, nie dopuszczając do rozpowszechniania niewygodnych dla siebie informacji i treści. Instytucja zajmowała się kontrolą między innymi publikacji prasowych, radiowych i telewizyjnych, wydawnictw książkowych, filmów czy spektakli.
Posłuchaj
1:48
Dodaj do playlisty
Posłuchaj
12:56
Rozmowa Aliny Grabowskiej z Tomaszem Strzyżewskim, byłym pracownikiem Głównego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk delegatury krakowskiej, na temat m.in. pracy pracy cenzora. (RWE, 1978)
Dodaj do playlisty
Cenzura obowiązywała we wszystkich krajach obozu socjalistycznego. W środowiskach twórczych szybko wypracowano metody omijania zakazów i ograniczeń cenzury. Decyzja o jej zniesieniu była jednak jednym z pierwszych postanowień nowego rządu utworzonego w 1989 roku. 11 kwietnia 1990 roku Sejm uchwalił ustawę o zniesieniu cenzury.
Posłuchaj
5:57
Wypowiedź pisarza Tadeusza Konwickiego na temat cenzury w PRL
Dodaj do playlisty
Rozmowy z Tomaszem Strzyżewskim, cenzorem, który w latach 70. uciekł do Szwecji i opublikował tam dokumenty, które ze sobą zabrał, w serwisie - Radia Wolności >>>
mk/im