Krzyż – znak ponadczasowy

  • Facebook
  • Twitter
  • Wykop
  • Mail
Krzyż – znak ponadczasowy
Zdjęcie ilustracyjneFoto: shutterstock.com/Jacob_09

Krzyż to jeden z pierwszych symboli stworzonych przez ludzkość, występuje w większości starożytnych religii – od Babilonu, poprzez Indie, Chiny, kultury Azteków i Majów, po ludy słowiańskie i germańskie.


Żydówka z pomarańczami mizeum narodowe pap 1200.jpg
Odzyskane skarby

Posłuchaj

53:58
Krzyż – symbol, który przenika i łączy cywilizacje (Klub Trójki)
+
Dodaj do playlisty
+

 

Krzyże i "quasi-krzyże"

Krzyż ma też związki z najdawniejszymi kultami sił przyrody (ognia, słońca, życia). Co więcej, występuje niemal w każdym zakątku ziemi. Jak wiele niesie znaczeń, można się przekonać, porównując choćby krzyż słoneczny, swastykę, krzyż celtycki, maltański, patriarchalny czy… Czerwony Krzyż bądź krzyż marynarski.

Dr Piotr Barszczowski – artysta, projektant, teolog i pedagog, w swojej pracy doktorskiej i jednocześnie encyklopedii wizualnej pt. "Krzyż – praznak", zebrał 4 tysiące wariantów stylistycznych tych symboli, po czym dokonał ich podziału na krzyże i "quasi-krzyże". – "Quasi-krzyże" to znaki, których nie nazywamy krzyżem, ale nie możemy odmówić im tego, że w ich konstrukcji widzimy krzyż. W mojej encyklopedii są chociażby sigile, pieczęcie, znaki astronomiczne i alchemiczne – wyjaśnia gość "Klubu Trójki".

Góra Krzyży na Litwie  Foto: shutterstock.com/ LouieLea Góra Krzyży na Litwie Foto: shutterstock.com/ LouieLea

Człowiek zawsze w centrum

Czego uczą nas krzyże? Jakie wnioski można wysnuć, porównując ich formy, materiały, z których  czy w których  są wykonane, a nade wszystko – analizując symbolikę i przypisywane im działania? 

– Pewnym osiągnięciem tej encyklopedii jest to, że przy zestawieniu tych symboli pojawiły się niezwykłe podobieństwa znaków z różnych kultur, z różnych okresów, z różnych kontynentów, które nie powinny być takie same – mówił dr Piotr Barszczowski. – Od samego początku człowiek uznawał się za centrum świata. Znaki, które odkrywają antropolodzy, są świadectwem na to, co później Leonardo da Vinci podkreślił w "Człowieku witruwiańskim". Wielu artystów pokazywało człowieka w ten sposób. Chrystus na krzyżu też jest takim człowiekiem – wskazał artysta w rozmowie z Moniką Małkowską.

"Drzewo życia. Symbolika krzyży litewskich" w galerii Domu Pogranicza/pograniczesejny

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Monika Małkowska
Gość: dr Piotr Barszczowski (artysta, projektant, teolog i pedagog, autor pracy doktorskiej "Krzyż – praznak")
Data emisji: 24.03.2021
Godzina emisji: 22.06

kr

Polecane