Tajemnica "Damy z gronostajem". Niezwykły życiorys Cecylii Gallerani (Program obyczajowy/Trójka)
Reklama
Historia jednej znajomości. Za kulisami obrazu "Dama z gronostajem"
2021-03-13, 08:03 | aktualizacja 2021-03-13, 12:03
Ukrywała się przed okupantami, wywieziono ją z kraju, była obiektem pożądania Hermana Göringa i Adolfa Hitlera. Po tych wszystkich przejściach odpoczywa w muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Mowa oczywiście o "Damie z gronostajem" pędzla Leonarda da Vinci. Kogo właściwie widzą ci, którzy tłumnie przychodzą oglądać najdroższe dzieło sztuki w polskich zbiorach?
Dama z gronostajem. Niezwykła historia portretu Cecylii Gallerani
Romans od pierwszego wejrzenia
Był rok 1490. Nastoletnia Cecylia Gallerani wraz z braćmi złożyła wizytę księciu Mediolanu Lodovicowi Sforzy, by prosić go o zwrot skonfiskowanych rodzicom dóbr. Dziewczyna od razu wpadła w oko starszemu o ponad 20 lat mężczyźnie, który nie tylko darował dług jej rodzinie, ale i samą Cecylię objął finansową (i nie tylko) opieką. – Mało tego – gdy brat zabił w awanturze lekarza pochodzącego ze znakomitego rodu, sam Lodovico Sforza zaangażował się załagodzenie sprawy – dodaje Anna Popek.
Posłuchaj
4:51
Dodaj do playlisty
Podwójne życie księcia
Mniej więcej w tym okresie powstało dziś słynne dzieło Leonarda da Vinci. Cecylia pozuje na nim, trzymając w ramionach gronostaja, którego grecka nazwa galé ("koci") zawiera się w nazwisku Gallerani. Poza tym zwierzę jest symbolem Lodovico Sforzy, nazywanego przez współczesnych "Ermellino", czyli "Gronostajem". Nie każdy wie, że na obrazie jest ktoś jeszcze – gdy powstawał, Cecylia już nosiła w łonie syna Lodovica, którego nazwano Cezary Sforza Visconti.
Mimo wspólnej pociechy i wysokiego wykształcenia młodej kobiety, nie mogła ona zostać żoną księcia, ponieważ Lodovico był już zaręczony z Beatrice d’Este. – Brzydka, głupia zajęta wyłącznie strojami i zabawami, ale pochodząca z wpływowego rodu, była mu obiecana. Książę miał dwie kobiety u boku – niechcianą, lecz konieczną żonę i uwielbianą, choć nielegalną metresę – opisuje autorka "Programu obyczajowego".
Żyli długo i szczęśliwie, ale…
Życie całej trójki nadal toczyłoby się swoim rytmem, gdyby nie… ciuchy. Z braku roztropności mąż Beatrice, a kochanek Cecylii kupił obu paniom niemal identyczne kreacje. – Urażona małżonka zakazała Cecylii chodzić w tej sukni. Cecylia, czy to z wyrachowania, czy w emocjach, wdała się awanturę, której nie dało już zamieść pod dywan. Zdesperowany książę musiał opowiedzieć się po stronie żony i jakoś pozbyć się Cecylii. Wydał więc ją za mąż za swojego stronnika, hrabiego Ludovico Carminati de Brambillę. Nie zapomniał też o swoim synu, któremu przekazał pałac Carmagnola – opowiada Anna Popek.
Oczy "Damy z gronostajem"
Po zakończeniu romansu ze Sforzą, Cecylia Gallerani zamieszkała wraz z mężem w pałacu, którego pozostałości do dziś można odnaleźć przy ulicy Puccini 3 w Mediolanie. Tam dysponowała swoim wielkim majątkiem, doczekała się kolejnych potomków, zajmowała się pisaniem wierszy i rozpraw. Wszędzie, gdzie się udała, towarzyszyła jej poezja muzyka i sztuka. Cecylia zmarła w San Giovanni in Croce, mając 63 lata.
– Czy ten niezwykły los widać było w oczach "Damy z gronostajem"? Zobaczcie Państwo sami – zachęciła na koniec Anna Popek.
Przeszłość przyszłości - Dama z gronostajem/Muzeum Narodowe w Krakowie
***
Tytuł audycji: Program obyczajowy
Prowadzi: Anna Popek
Data emisji: 13.03.2021
Godzina emisji: 8.37
kr