Post i karnawał w muzyce, sztuce i teatrze (Klub Trójki)
Walka karnawału z postem
2021-02-17, 23:02 | aktualizacja 2021-02-18, 11:02
Wojują ze sobą od zarania ludzkości. Ten pierwszy to sybaryta, syty, nawet przesycony, rozrechotany. Drugiemu daleko do śmiechu, bo i z czego się cieszyć, gdy głodno, chłodno, a wiatr w oczy…
Walka postu z karnawałem w XXI wieku
Dźwięki smutne, dźwięki wesołe
Karnawał i post. Symbol kontrastów w naturze ludzkiej. Jacek Kaczmarski zgrabnie to ujął: "Dusza moja pragnie postu, ciało – karnawału". Jak zauważył prof. Karol Radziwonowicz (pianista, pedagog, prezes Polskiego Towarzystwa im. Paderewskiego), w muzyce walka postu z karnawałem trwa po dziś dzień.
Posłuchaj
53:31
Dodaj do playlisty
– W czasach baroku, a może i jeszcze wcześniej, muzyka była kojarzona z wiarą i Kościołem – ze wszystkim tym, co dotyczyło świąt, postu, adwentu. Dopiero w czasach klasycyzmu muzyka zaczęła być świecka – mówił gość "Klubu Trójki". – Tworząc muzykę, cały czas mamy antagonizm czegoś, co jest wesołe, z elementami smutnymi. Gdybyśmy tworzyli i słuchali tylko smutnej muzyki, bardzo szybko by się nam ona znudziła. Gdybyśmy słuchali muzyki wesołej, również by się nam ona znudziła. Połączenie tych dwóch elementów tworzy muzykę – wyjaśnił.
Wojna postu z karnawałem/Jacek Kaczmarski – temat
Walka potrzeb według Pietera Bruegla
Najwspanialsze przedstawienie malarskie "walki potrzeb" postu i karnawału powstało w 1559 roku; wyszło spod pędzla Pietera Bruegla. Niderlandzki artysta pokazał ówczesny spór religijny pomiędzy zwolennikami reformacji a Kościołem katolickim. Prawą stronę malowidła zajmuje "stronnictwo" Postu; jego opozycja mieści się po stronie lewej. Post personifikuje chudy asceta. Karnawał uosabiają przebierańcy, hazardziści i inne niemiłe oczom postaci (kaleki). Obraz zawiera wiele odniesień do XVI-wiecznych niderlandzkich realiów, także do ludowych, na wpół pogańskich obyczajów. – Ten obraz powoduje, że zaczynamy uruchamiać wyobraźnię, która prowadzi nas bardzo daleko – powiedział prof. Karol Radziwonowicz.
Pomnik Pietera Bruegla Starszego w Brukseli Foto: shutterstock.com/Radiokafka Post i karnawał na deskach teatru
W Polsce, w Muzeum Narodowym w Krakowie znajdowała się kopia dzieła autorstwa syna Pietera Starszego – została skradziona w czasie II wojny i ślad po niej zaginął. Sceniczną wersję "Walki karnawału z postem" wyreżyserował Janusz Wiśniewski z muzyką Jerzego Satanowskiego (premiera w 1984 roku w Teatrze Współczesnym w Warszawie). W 2009 roku Ewa Wycichowska wyreżyserowała spektakl wykonany przez Polski Teatr Tańca w Poznaniu; dwa lata później w Krakowie Wiesław Hołdys napisał scenariusz i wyreżyserował, Jan Polewka zaprezentował "Święto głupców, czyli walka karnawału z postem" – sztukę na podstawie obrazu Bruegla.
W@lka karnawału z Postem - Ewa Wycichowska - Polski Teatr Tańca / Polish Dance Theatre/Polski Teatr Tańca - Polish Dance Theatre
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Monika Małkowska
Gość: prof. Karol Radziwonowicz pianista, pedagog, prezes Polskiego Towarzystwa im. Paderewskiego
Data emisji: 17.02.2021
Godzina emisji: 22.05
kr