Anna Chodakowska, prof. Wojciech Polak, dr Bohdan Urbankowski (Leniwe przedpołudnie/Trójka)
48:12Święto światła w noc stanu wojennego
13 grudnia od 39 lat nieodmiennie kojarzy się ze stanem wojennym – drastycznie brutalnym zakończeniem 16-miesięcznego karnawału Solidarności. Ale przecież Polakom pozostał jeden, niezawodny oręż: humor. Warto pamiętać, że 13 grudnia to także dzień świętej Łucji obchodzony uroczyście w wielu krajach Europy: m.in. w Szwecji i na Węgrzech.
Gen. Wojciech Jaruzelski ogłasza wprowadzenie stanu wojennego.
Foto: East News
Historia głębokiej konspiracji stanu wojennego
Święta Łucja z Palermo jest uznawana za patronkę oczu. To do niej podobno modlił się tracący wzrok Dante. Wg niektórych wierzeń 13 grudnia przestaje ubywać dnia. Natura niejako zastyga w chwiejnej równowadze, gdyż jeszcze dnia nie przybywa. Dlatego w Szwecji jest to Dzień Światła: procesje, pochody z wieńcami, w które wetknięte są świeczki.
Dodaj do playlisty
Z kolei na Węgrzech tego dnia rozpoczyna się plecenie tzw. krzesła świętej Łucji z gałęzi 13 różnych drzew. Stając na nim tuż przed świętami, można zobaczyć... czarownicę! Tak więc było to wyzwanie tylko dla najodważniejszych dziewcząt. Z kolei na Podhalu popularną wróżbą było wysiewanie tego dnia pszenicy. Jeśli zakiełkowała przed Bożym Narodzeniem, oznaczało to, że przyszły rok będzie bardzo dobry i obfity.
>>>Zobacz serwis specjalny Polskiego Radia - STAN WOJENNY<<<
– 13 grudnia zastał mnie w Płocku, więc można powiedzieć, że mam ogląd dość prowincjonalny. Kierowałem tam teatrem Scena 81. Akurat 13 grudnia mieliśmy wręczyć nagrody w organizowanym przez nas Konkursie Poetyckim o Liść Dębu. Kiedy rano szliśmy z hotelu do dawnego dworku Broniewskiego, gdzie miała się odbyć ta uroczystość, nie mieliśmy pojęcia, co się stało – wspomina dr Bohdan Urbankowski.
Fragmenty DTV – 13 grudnia 1981/YouTube Telearchiwa
– Dopiero na miejscu się dowiedzieliśmy, ponieważ w nocy aresztowano Urszulę Ambroziewicz, płocką poetkę, która była w jury konkursu. Na nas padł blady strach, bo przecież nie wiedzieliśmy, co dalej może się stać. Jednak zdecydowaliśmy się dokończyć konkurs i wręczyć nagrody. To była pierwsza nielegalna impreza literacko-poetycka w stanie wojennym – opowiada dr Urbankowski.
***
Tytuł audycji: Leniwe przedpołudnie
Prowadzi: Anna Popek
Goście: Anna Chodakowska (aktorka), prof. Wojciech Polak (historyk, UMK, IPN), dr Bohdan Urbankowski (poeta, eseista, dramaturg i filozof)
Data emisji: 13.12.2020
Godzina emisji: 11.08
pr