Co dokumenty z Tajnego Archiwum Watykańskiego powiedzą nam o Piusie XII?

Czy dowiemy się nowych informacji o Piusie XII? (Klub Trójki)

Dodaj do playlisty

Dziś Watykan odtajni archiwa dotyczące okresu po 1939 roku. Dokumenty, do których naukowcy zyskają dostęp, liczą wiele milionów stron i dotyczą między innymi pontyfikatu papieża Piusa XII, niemieckiej okupacji Włoch oraz zrzucenia bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki.

Jednym z tematów, którym zajmą się naukowcy, jest kwestia postawy papieża Piusa XII wobec Holokaustu i tragedii II wojny światowej. Jak mówi historyk, autor książki "Tajne archiwum watykańskie" Grzegorz Górny, "dziś często zapomina się o działalności Kościoła ratującego Żydów".

Upowszechniony wizerunek papieża, który milczał, ma być wynikiem działalności sowieckich służb, które po II wojnie światowej chciały zdyskredytować papieża i Watykan w oczach opinii publicznej na świecie. 

– To pocieszające, że tylu historyków chce zobaczyć te akta. Moja opinia jest taka, że, z jednej strony będą tam szalenie ważne i ciekawe dokumenty, a jednocześnie, całą konstrukcję, budowlę dyplomacji watykańskiej czasu II wojny światowej już poznaliśmy. Nie będzie tam zniszczenia tego całego rusztowania, które znamy dzięki odtajnieniu pierwszej partii akt. Dokonał tego papież Paweł VI w 1964 roku. Odtajnione wówczas dokumenty były badane do lat 80. i opinia publiczna mogła się z nimi zapoznać – mówi historyk prof. Jan Żaryn.

Dostęp do dokumentów zyska kilkudziesięciu historyków z całego świata, w tym ze Stanów Zjednoczonych, Izraela oraz Niemiec. Naukowcy poszukają odpowiedzi na pytania dotyczące nie tylko historii świata, ale też historii Kościoła, w tym decyzji teologicznych takich jak między innymi dogmat o Wniebowzięciu Matki Bożej z 1950 roku. Prace z odtajnionymi dokumentami mogą potrwać nawet kilka lat.

– Czy polityka Piusa XII była dobrze dobrana? W oczywisty sposób, jego powściągliwe reakcje wynikały z tego, że obawiał się surowszych ich konsekwencji. Miał ku temu przesłanki – był informowany przez księży, którzy opuszczali obozy koncentracyjne, że jego, nawet stosunkowo łagodne wypowiedzi, generowały kolejne fale egzekucji i znęcania się nad więźniami. Byli oni informowani, że jest to związane z postawą papieża. Pius XII zresztą milczał w dość specyficzny sposób. Jest kilkadziesiąt jego wypowiedzi, w których potępiał pewne metody prowadzenia wojny, sposób funkcjonowania państw podczas tego konfliktu. Było jasne, że chodzi o postępowanie państw totalitarnych, przede wszystkim III Rzeszy. Natomiast, oskarżanie go o milczenie jest niewłaściwe – dodaje historyk prof. Paweł Skibiński.

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Grzegorz Górny
Goście: prof. Jan Żaryn (historyk, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I. J. Paderewskiego), prof. Paweł Skibiński (historyk, Uniwersytet Warszawski)
Data emisji: 11.03.2020
Godzina emisji: 21.09

IAR/ml