Grupa Berneńska, czyli zapomniane bohaterstwo polskich dyplomatów
2019-12-19, 11:12 | aktualizacja 2020-01-02, 16:01
– Polska dyplomacja od samego początku wojny uzyskiwała paragwajskie paszporty in blanco i wystawiała je dla polskich Żydów, którzy w ten sposób mogli uciec ze Związku Sowieckiego przez Japonię. Gdy wybuchła wojna sowiecko-niemiecka, okazało się, że tych paszportów można również używać i w ten sposób ocalono pewną niewielką liczbę osób. Gdy zaczęła się pełna eksterminacja Żydów, uznano, że należy rozpocząć masową produkcję tych dokumentów – opisuje działalność tzw. Grupy Berneńskiej ambasador RP w Szwajcarii Jakub Kumoch.
Posłuchaj
Grupę Berneńską stworzył w czasie II wojny światowej szef poselstwa polskiego w Szwajcarii – Aleksander Ładoś. Dyplomaci polscy pod jego kierownictwem zdobyli kilka tysięcy paszportów krajów latynoamerykańskich (głównie Paragwaju i Hondurasu), dzięki którym udało się uratować ok. 400 Żydów. Ich działalność była nieznana przez dziesięciolecia, została ujawniona dopiero niedawno. Mimo to nie doczekali się oni wyróżnienia Medalem Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata. W kwietniu 2019 roku Instytut Jad Waszem zdecydował o uhonorowaniu w ten sposób tylko jednego członka Grupy Berneńskiej – Konstantemu Rokickiemu.
– Stało się tak, bo to Rokicki bezpośrednio fałszował paszporty. Istnieje na to dowód jego pisma. Aleksander Ładoś był dyplomatą o wysokich horyzontach. Niedawno została wydana jego biografia napisana przez Sebastiana Ładosia, w której napisał, że jego przodek jako dyplomata nie poddawał się nawet w beznadziejnej sytuacji i próbował osiągnąć maksimum tego, co jest możliwe. Miał doświadczenie, był konsulem RP w Monachium, więc widział działalność Hitlera i NSDAP. Dlatego w Bernie jako pierwszy zorientował się, jakie są rzeczywiste plany Niemców wobec ludności żydowskiej i zaczął działać – mówi Monika Maniewska z Instytutu Pileckiego.
Czy znamy liczbę paszportów wystawionych przez "grupe Ładosia"? Jakie były powojenne losy ich członków? Zapraszamy do wysłuchania dołączonego nagrania rozmowy.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Grzegorz Górny
Goście: Monika Maniewska (Instytut Pileckiego), Jakub Kumoch (ambasador RP w Szwajcarii)
Data emisji: 18.12.2019
Godzina emisji: 21.09
kr