"Język polski lubi wyrazistą negację" (Co w mowie piszczy?/Trójka)
Dlaczego "tu nie ma chleba", a nie "tu nie jest chleb" ?
"Popatrz, jak wszystko szybko się zmienia, coś jest, a później tego nie ma" śpiewał Sidney Polak w piosence "Otwieram wino". No właśnie, dlaczego czegoś "nie ma", a nie coś "nie jest"? Profesor Katarzyna Kłosińska, jak zawsze, ma przygotowaną odpowiedź.
Zdjęcie ilustracyjne
Foto: shutterstock.com/Scorpp
Dodaj do playlisty
– Tak byłoby logiczniej i tak kiedyś było, do XVI wieku. Znalazłam takie stare zdanie "Nie bądź jako koń, a muł, ichże nie jest rozum". Na dzisiejszy język przetłumaczylibyśmy to "Nie bądź jako koń czy muł, w których nie ma rozumu". Tam występował mianownik i przez to to nie było wyraziste. Język polski lubi wyrazistą negację. Dlatego zaczęto wymuszać konstrukcję, która wymusza użycie dopełniacza, dzięki temu łatwo odróżnićć zdanie zaprzeczone od niezaprzeczonego – tłumaczy nasza Trójkowa językoznawczyni.
Dlaczego chleb z pszenicy jest "pszenny", a piwo z tym samym składnikiem jest "pszeniczne"? Skąd wziął się zwrot "wylać dziecko z kąpielą"?
Zapraszamy do wysłuchania dołączonej audycji.
***
Tytuł audycji: Co w mowie piszczy?
Prowadzi: prof. Katarzyna Kłosińska
Data emisji: 26.07.2019
Godzina emisji: 17.21
kr/kw