Rocznica powstania w getcie (Klub Trójki)
Rocznica powstania w getcie. "Każdy czekał na ten dzień"
"Chcieliśmy dożyć tego momentu, kiedy będziemy mogli się bronić (...). Każdy czekał na ten dzień" [fragm. rozmowy Anki Grupińskiej z Maszą Glajtman-Putermilch, "Ciągle po kole"]. 75 lat temu, 19 kwietnia 1943 roku, rozpoczęło się powstania w getcie.
Powstanie w warszawskim getcie 1943 r.
Foto: PAP/DPA
Dodaj do playlisty
W nierównej, trwającej prawie miesiąc, walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) stawili opór żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa oraz formacji pomocniczych. W tym czasie Niemcy zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu.
8 maja w schronie przy ulicy Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu żołnierzy ŻOB. Nielicznym bojowcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta. Jednym z nich był ostatni dowódca ŻOB, Marek Edelman, zmarły w 2009 roku.
Historyczne serwisy specjalne Polskiego Radia
– Powstanie w getcie warszawskim jest unikatowe. Po pierwsze ze względu na skalę działań, a po drugie z uwagi na to, że toczyło się w samym centrum wielkiego miasta, jednej ze stolic europejskich – podkreśliła w audycji "Klub Trójki" dr Hanna Węgrzynek z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
– Getto było wielkim przedsiębiorstwem ekonomicznym. Zostali w nim ci, którzy mogli pracować. Największa grupa to młodzi ludzie, głównie mężczyźni. Osoby te bardzo często straciły swoje rodziny: dzieci, żony, rodziców. Właściwie miały niewiele do stracenia. Wielu chciało podjąć walkę – dodała.
Dr August Grabski z Uniwersytetu Warszawskiego i Muzeum Getta Warszawskiego opowiedział w Trójce o Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskim Związku Wojskowym oraz o tym, jak przebiegało powstanie, jak wyglądały walki. Co przyczyniło się do klęski? Jak kultywowana jest pamięć o tym wydarzeniu?
Zapraszamy do wysłuchania całego nagrania audycji.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Dariusz Bugalski
Goście: dr Hanna Węgrzynek (Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN), dr August Grabski (Uniwersytet Warszawski, Muzeum Getta Warszawskiego), Jakub Nowakowski (dyrektor Żydowskiego Muzeum Galicja, łączenie telefoniczne)
Data emisji: 17.04.2018
Godzina emisji: 21.08
kk/mk