Przemoc za przemoc. Afryka domaga się prawa do godnego życia

Posłuchaj

Prof. Gayatri Chakravorty Spivak laureatką Transatlantyk Glocal Hero Award (Klub Trójki)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Zapalnych punktów na mapie świata przybywa z każdym dniem. Lokalne konflikty, w dobie społeczeństwa informacyjnego, stają się tematami o zasięgu globalnym. Z tego również powodu poznański Transatlantyk Festival poruszył m.in. problemy, które dotyczą Indii i Afryki. Prestiżową nagrodę festiwalu otrzymała w tym roku wręczona prof. Gayatri Chakravorty Spivak.
13 sierpnia w Sali Wielkiej Centrum Kultury Zamek w Poznaniu została po raz czwarty wręczona Transatlantyk Glocal Hero Award. Pomysłodawcą tej nagrody jest twórca i dyrektor Transatlantyk Festival Poznań - kompozytor - Jan A.P. Kaczmarek. Jej laureatami byli: Bjorn Lomborg, Elżbieta i Krzysztof Pendereccy oraz Yoko Ono. W tym roku dołączyła do nich, urodzona w Kalkucie w 1942 roku, wykładająca w Columbia University, prof. Gayatri Chakravorty Spivak.
Jak podkreśla dyrektor Transatlantyk Festival prof. Gayatri Chakravorty Spivak jest niezwykłą kobietą. - Poza dorobkiem intelektualnym główną sprawą, która jest dla niej istotna, jest sprawiedliwość społeczna. Wcześniej wydawało się, że głównie zajmuje się sprawą równouprawnienia kobiet, w szczególności tych spoza kultury euro-amerykańskiej. Dziś patrzy ona na swoją misję znacznie szerzej, a równość i sprawiedliwość społeczna są jej głównym motywem działania - opowiada Jan A.P. Kaczmarek. Jak dodaje dyrektor festiwalu, laureatka zajmuje się również pracą edukacyjną w małych wioskach.
W dniu wręczenia nagrody został pokazany dokument szwedzkiego reżysera Gorana Olssona pt. "Rozważania o przemocy". Badaczka kultury dr Ewa Majewska przyznaje, że film ten rekonstruuje bardzo interesujący i ważny moment w dziejach Afryki i politycznej historii świata. - Był to czas, kiedy w krajach afrykańskich pojawiały się grupy osób, uznające konieczność z jednej strony odrzucenia kolonialnych władz, naleciałości i obyczajów, czyli apartheidu, rasizmu, a z drugiej strony całej polityki wyzysku ekonomicznego, który w niebywały sposób dręczył Afrykę. Wówczas ludność tych krajów uznała, że czas odrzucić to zniewolenie i zrobić to za pomocą kategorii, która w Europie była operatywna głównie w XIX wieku, czyli narodu - wyjaśnia dr Ewa Majewska.
Nagrodzona w Poznaniu prof. Spivak wygłasza komentarz w tym filmie, w którym skupia się na kwestii przemocy. - Nadal obowiązuje bardzo niesprawiedliwa wykładnia dużej części ruchu antykolonialnego, zwłaszcza w Afryce, którą można by w skrócie przedstawić maksymą "przemoc za przemoc", która jest odwetową wizją tego, co antykolonialne ruchy generowały - komentuje dr Ewa Majewska. Prof. Spivak mówiła w Poznaniu do jak skrajnej sytuacji niesprawiedliwości doprowadzono los rdzennej ludność Afryki. 
Do Poznania prof. Gayatri Chakravorty Spivak przybyła, w drodze do wioski w Indiach, realizując swój program, o którym mówiliśmy w tym wydaniu "Klubu Trójki". W wieczór, podczas którego mogliśmy byli uczestniczyć w spotkaniu z laureatką, został pokazany także film dokumentalny szwedzkiego reżysera Gorana Olssona pt. "Rozważania o przemocy". Dokument pokazuje porażające obrazy z postkolonialnej Afryki.
Świat postkolonialny, z czego - może - nie zdajemy sobie sprawy lub, o czym nie pamiętamy, nie interesując się nim na co dzień, jest znacznie większy niż byłe kolonie w Afryce czy Azji, a jego problemy są nadal aktualne. Mechanizmy rządzące przemocą, choć wydają się oczywiste, potrafią zaskakiwać.
W dyskusji wzięła również udział Katarzyna Czerniak, odpowiedzialna za program Transatlantyk Festival. Zapraszamy do wysłuchania całej audycji, która została przygotowana przez Barbarę Marcinik i Wojciecha Dorosza.

Na "Klub Trójki" zapraszamy od poniedziałku do czwartku od godz. 21.05 do 22.00.

(sm/mp)