Od Bredy po Kair, czyli lektury "Z najwyższej półki"

Rozpoczęliśmy jednak od wspomnienia… 17 listopada odeszła, w wieku 94 lat, znakomita brytyjska pisarka Doris Lessing. W roku 2007 Szwedzka Akademia przyznała jej Nagrodę Nobla, w uzasadnieniu zaś napisano, że "jej epicka proza jest wyrazem kobiecych doświadczeń, przedstawia je z pewnym dystansem, sceptycyzmem, ale też z ogniem i wizjonerską siłą".

Tak pisaliśmy na stronach Polskiego Radia w październiku 2007 >>>
A to słynny film, na którym widać reakcję Lessing na wieści ze Sztokholmu >>>

Rok temu w "Z najwyższej półki" po raz pierwszy zagościła Beata Chomątowska. Spotkaliśmy się tuż po premierze jej "Stacji Muranów", wspaniałej opowieści o dawnej dzielnicy żydowskiej w Warszawie i o tym, co powstało na jej gruzach. Autorka pracuje w tej chwili nad książką, będącą w pewnym sensie kontynuacją tego dzieła - biografią Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcy. Ale - w międzyczasie - napisała… powieść!

"Prawdziwych przyjaciół poznaje się w Bredzie" to niezwykle udany obraz pokolenia polskiej transformacji. To historia dwójki studentów z Krakowa, udających się do pracy - mają nadzieję, że legalnej - w Holandii. Rzecz dzieje się pod koniec XX wieku, zatem nie ma jeszcze wspólnej waluty unijnej, Polska nie jest jeszcze członkiem wspólnoty i nie podpisała układu z Schengen. Gdy autostopem, z przygodami, docierają na miejsce, nic nie okazuje się takie, jakim miało być. Kończą się pieniądze, nie ma obiecanej pracy… Jednak, szczęśliwym zbiegiem okoliczności, sprawy zaczynają się układać.

Bohaterka powieści nosi imię autorki. Pojawia się zatem pytanie: co je łączy, ile mają wspólnego? Kim są pozostałe sportretowane przez Chomątowską osoby? Odpowiedzi na te i inne pytania padły w audycji. Zajrzeliśmy do książki, która wygląda jak zeszyt i która ukazała się z Trójkowym Znakiem Jakości. Być może przypomniały się Państwu wyjazdy na stypendia w ramach programu Erasmus? (Piszący te słowa był na takowym właśnie w Holandii…)

Beata Chomątowska była gościem "Z najwyższej półki"!

Mija właśnie dwadzieścia pięć lat od przyznania literackiego Nobla egipskiemu pisarzowi Nadżibowi Mahfuzowi. W "Z najwyższej półki" mówiliśmy już o kilku jego książkach, autor wciąż jednak jest w Polsce mało znany - a szkoda. Teraz nadarzyła się kolejna okazja - po raz pierwszy w naszym kraju ukazuje się najważniejsze bodaj jego dzieło, opublikowane w roku 1959 "Dzieci naszej dzielnicy".

Książka wzbudziła ogromne emocje, niektórzy duchowi przywódcy świata muzułmańskiego powiedzieli nawet, że gdyby Mahfuz poniósł za jej napisanie zasłużoną karę (w roku 1994 pisarz przeżył zamach na swoje życie, doszło do niego w jego ulubionej kairskiej kawiarni), Salman Rushdie nigdy nie odważyłby się napisać "Szatańskich wersetów".

"Dzieci naszej dzielnicy" to baśń, w której Mahfuz opowiada losy świata… Założyciel jednej z kairskich dzielnic, wielki Al-Dżabalawi, zamyka się w swej Posiadłości, a poza jej murami kolejne pokolenia jego rodu muszą walczyć ze Złem o przetrwanie. Co jakiś czas pojawia się charyzmatyczny lider, prorok, który prowadzi swój lud i wierzy, że zapewni mu szczęście. Historia jednak lubi się powtarzać… Dżabalici nie zaznają spokoju.

W kolejnych bohaterach powieści Mahfuza rozpoznać można z łatwością Adama, Jezusa, Mahometa, Mojżesza, a wielki Al-Dżabalawi to Stwórca, uosobienie Boga.

O powieści, która ukazała się właśnie z Trójkowym Znakiem Jakości, rozmawiliśmy z dr Katarzyną Górak-Sosnowską z Katedry Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Wśród książek, które polecaliśmy w tym wydaniu programu, znalazły się także: opowieść Anny Arno o Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim, historia z sowieckich łagrów i rozmowy Piotra Brysacza z reporterami, pisarzami, podróżnikami, którzy lubią patrzeć na… Wschód.

A całości dopełniło spotkanie z nowym wydaniem "Wyznaję" Jaume Cabré! Zawiera ono płytę z muzyką z książki (Buxtehude, Bach, Wieniawski, Franck).

Polecam FB audycji: www.facebook.com/znajwyzszejpolki, działający także między kolejnymi programami.

ksiazki@polskieradio.pl

Michał Nogaś

PS Książki przyznajemy w audycji drogą mailową. Listy, w których znaleźć się muszą dane korespondencyjne, wysyłać należy po pojawieniu się na antenie komunikatu w tej sprawie.

*** Uwaga!!! Lista osób, które otrzymają konkretne tytuły z tego wydania, pojawi się na stronie audycji i na profilu na FB wyjątkowo później, bo w ciągu 14 dni od emisji ostatniego wydania programu, czyli najpóźniej 1 grudnia wieczorem.

"Prawdziwych przyjaciół poznaje się w Bredzie"

Marek Agaciak, Olsztyn

Agata Wójcicka, Radom

Beata Brzóska, Gdańsk

Natalia Turowska, Leźno

Monika Narowska, Legnica

Maria Jolanta Augustyn, Stargard Szczeciński

Izabela Sztrajt, Nysa

Dariusz Lewicki, Konin

Michał Burek, Modlnica

Filip Sabo, Sośnicowice

Tomasz Langer, Świeszyno

Kamila Tomaka, Lublin

Zdzisław Zawadzki, Warszawa

Anna Peresiak, Solec Kujawski

Zbigniew Szostak, Smyków

Małgorzata Kapinos, Głogów

Mariusz Pawlęga, West Yorkshire, Wielka Brytania

Anna Tatkiewicz, Laski

Wanda Sawicka, Grodzisk Mazowiecki

Jarosław Gacioch, Bonn, Niemcy

 

"Podróż do krainy zeków"

 

Dariusz Dzwolak, Olsztyn

Jacek Gołka, Opole

Krzysztof Suszkiewicz, Wieliczka

Paweł Jakubiak, Biała Podlaska

Michał Jasiński, Zabrze

Tomasz Zadrożny, Szczytno

Marcin Gacek, Bielsko-Biała

Tomasz Miszograj, Kluczbork

Tomek Madejski, Gorzyce

Przemysław Wolicki, Poznań

Maksym Szot, Toruń

Krzysztof Wójcik, Skarżysko-Kamienna

Paweł Celejewski, Radziwiłłów

Aneta Musiał, Rokiciny

Zofia Krzewicka, Wrocław

Adam Falkowski, Grajewo

Justyna Kordiaczyńska, Wrocław

Paweł Bommersbach, Dublin, Irlandia

Rafał Zalas, Gliwice

Mateusz Kotarba, Brzesko

Paula Szmidt, Warszawa

Wioletta Wejman, Kurów

Justyna Orzeł, Warszawa

Mateusz Pułkowski, Kozienice

Iwona Szmigielska, Łódź

 

"Niebezpieczny poeta"

 

Hanna Patalas, Poznań

Marta Połomska, Warszawa

Arkadiusz Winiatorski, Żory

 

"Patrząc na Wschód"

 

Piotr Karczmarczyk, Oleksin

Maciej Guźniczak, Kalisz

Magda Szczypiorowska, Gościcino

 

"Wyznaję"

 

Magdalena Kowara, Warszawa

Marta Kocon, Belfast, Irlandia Północna

Agnieszka Paradowska, Włocławek

Teodor Mandziuk, Białystok

Mariusz Nowak, Ćmielów

Damian Wójcik, Elbląg

Pola Latko, Kraków

Piotr Sołowiej, Białystok

Tomasz Gogolewski, Szklarska Poręba

Aleksander Gniot, Poznań

Dominika Łamek, Sopot

Joanna Tokarska, Warszawa

Alina Blij, Warszawa

Marta Andrzejuk-Janicka, Szczecin

Ada Rejch, Warszawa

Jacek Kozakiewicz, Nidzica

Anna Kola, Toruń

Marta Sawicka, Kraków

Krzysztof Nowak, Lublin

Kamila Kondratowska, Pręgowo Dolne

Anna Zych, Molde, Norwegia

Jacek Brzeziński, Zabierzów

Dorota Łobodzińska–Łapaj, Częstochowa

Anna Barnak , Wieliczka

 

"Dzieci naszej dzielnicy"

 

Marta Borawska-Hennig, Wejherowo

Ida Wiatr, Przezmierowo

Dariusz Przybylski, Warszawa

Jakub Pstrąg, Kraków

Mirka Czerna, Warszawa

Hanna Wlaź, Paczkowo

Kornelia Milczarek, Gdańsk

Bernard Dramczyk, Włocławek

Olga Włodarczyk, Warszawa

Jarosław Lacheta, Kocierzew

Katarzyna Łukomska, Toruń

Adam Bencal, Jelenia Góra

Tomasz Cholaś, Warszawa

Szymon Sakowski, Dobre Miasto

Aldona Nocna, Ciechocinek

Ewelina Sroka, Frysztak

Anna Sułek, Puławy

Elżbieta Dalecka-Kapica, Gdynia

Karolina Podlasiak-Maksoud, Kutno

Magdalena Wysmyk, Bielsko-Biała

Mikołaj Stanisławski, Warszawa

Dominika Klos-Nikiel, Pszczyna

Michalina Ciszewska, Gdynia

Andrzej Miłoszewicz, Okonek

Anna Czajewska, Gdańsk