Dziady i upiory w Bibliotece Narodowej - wystawa z Mickiewiczem w tle
2023-11-20, 16:11 | aktualizacja 2023-11-20, 17:11
Pierwsze wydania "Dziadów" Mickiewicza, dawne traktaty naukowe i staropolskie rozprawy o upiorach - to wszystko można zobaczyć na wystawie "Dziady - Upiór" w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Zorganizowano ją z okazji dwustulecia ukazania się drugiego tomu "Poezyj" Mickiewicza z II i IV częścią "Dziadów".
- Wystawa "Dziady – Upiór" w Bibliotece Narodowej prezentuje przekrój historii związanej z badaniem tematu upiorów.
- Na wystawie znajdziemy zarówno średniowieczną rozprawę naukową na temat upiorów spod Lwowa, jak i pierwsze wydanie "Wiedźmina" Andrzeja Sapkowskiego.
- Ważną część ekspozycji stanowią dzieła Adama Mickiewicza, m.in. wczesne wydania tomu poezji oraz opublikowany w Paryżu egzemplarz trzeciej części "Dziadów".
Wedle dawnych wierzeń ludowych upiór był człowiekiem posiadającym pewne specyficzne cechy. – Lud uważał, że upiór ma dwie dusze. Gdy umrze, to jedna z nich odchodzi w zaświaty, a druga zostaje w ciele – objaśnia Łukasz Kozak, kurator wystawy "Dziady – Upiór".
Diabelskie wpływy i upiory spod Lwowa
Tradycyjne legendy zderzyły się w pewnym momencie z interpretacją kościelną. Zwolennikami tezy mówiącej o istnieniu upiorów byli jezuici, którzy jednak przedstawili własną wizję tych stworzeń. – Nie mogli powiedzieć, że to są dwie dusze, bo w wierze katolickiej człowiek ma jedną duszę i to byłaby herezja. Wymyślili, że to jest diabeł, który wchodzi w trupa. Wobec tego lud zaczął uważać, że jedna dusza jest dobra, a druga zła – mówi gość Trójki.
Kozak zwraca też uwagę na podobieństwo słów "upiór" i "wampir". – Rzeczywiście jest tak, że upiory i wampiry to było jedno i to samo, przynajmniej do połowy XIX wieku.
Kilkaset lat temu dużą popularnością w Europie cieszyły się upiory pochodzące z Polski czy Ukrainy. W XVI wieku na Uniwersytecie w Padwie trwała ożywiona dyskusja na ich temat. – Mamy na wystawie taką właśnie rozprawę, w której pojawia się temat upiorzycy spod Lwowa. Jest to naukowe dzieło, wydane przez Lorenza Pasquata dokładnie w roku 1600 – opowiada rozmówca Katarzyny Cygler.
Sapkowski spadkobiercą Mickiewicza
Najwybitniejszym dziełem polskiej literatury, poruszającym tematykę upiorów, są "Dziady" Adama Mickiewicza. Cztery części dramatu naszego narodowego wieszcza ukazały się w latach 1823–1860. – Być może zbytnio nas się nimi katuje w szkole jako lekturą, a to naprawdę jest absolutnie fascynująca, wspaniała rzecz – uważa Łukasz Kozak.
Na wystawie w Bibliotece Narodowej znajdziemy też eksponaty z czasów o wiele nam bliższych. Jest wśród nich pierwsze wydanie "Wiedźmina" Andrzeja Sapkowskiego. W książce nie brakuje odniesień do świata upiorów i strzyg, opisywanego wcześniej przez Mickiewicza.
Wystawa "Dziady – Upiór" będzie czynna co najmniej do 6 stycznia 2024 roku. Można ją zwiedzać w towarzystwie przewodnika, po uprzednim zarezerwowaniu terminu na oficjalnej stronie internetowej Biblioteki Narodowej.
Posłuchaj
Czytaj też:
- "Dziady" - Mickiewicz rewolucjonizuje gatunek dramatu i wykracza poza epokę
- "Dziady. Śladami Adama Mickiewicza". Wielkie widowisko prosto z Litwy
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Gość: Łukasz Kozak (kurator wystawy "Dziady – Upiór" w Bibliotece Narodowej)
Data emisji: 20.11.2023
Godzina emisji: 13.13
kc/DS