103. rocznica Bitwy Warszawskiej, 18 najważniejszej bitwy w dziejach świata

• Bitwa Warszawska, nazywana też "Cudem nad Wisłą", zadecydowała o niepodległości Polski i przekreśliła sowieckie plany marszu na Europę.
• Edgar Vincent D'Abernon, brytyjski polityk, dyplomata i pisarz, uznał Bitwę Warszawską za 18. przełomową bitwę w historii świata. A zarazem najbardziej niedocenioną.
• W tegorocznej inscenizacji Bitwy Warszawskiej na Polach Ossowskich wzięło udział blisko 100. rekonstruktorów: 80. pieszych i 20. konnych.

Powszechny zryw Polaków w obliczu zagrożenia

– Polska zaistniała na mapie Europy na przełomie roku 1918 i 1919. To bardzo młode państwo, które zostało postawione przed bezwzględnym wrogiem, którego naczelnym hasłem było "Po trupie białej Polski na zachód!" – opowiada Karol Polejowski, wiceprezes IPN. – W połowie roku 1920 sytuacja była beznadziejna: armia bolszewicka parła do przodu przez setki kilometrów, a Polacy przegrywali, cofali się, mieli bardzo złe morale – dodaje historyk, prof. Wiesław Wysocki.

Przełomowe dla całej wojny okazały się walki pod Warszawą, szczególnie pod Radzyminem i Ossowem, które rozpoczęły się 13 sierpnia. – Nasza armia była rzeczywiście powszechnym zrywem Polaków. Można powiedzieć, że w wojnie z Bolszewikami pojawił się dojrzały świadomościowo naród polski – wskazuje Karol Polejowski.

Opór pod Radzyminem i Ossowem, atak znad Wieprza

Po zatrzymaniu bolszewików pod Radzyminem i Ossowem, kluczowe okazało się, zarządzone na 16 sierpnia przez Józefa Piłsudskiego kontruderzenie znad Wieprza w południowe szyki najeźdźczej armii. – Nagle okazało się, że Armia Radziecka idąca na Warszawę nie ma żadnych odwodów – wyjaśnia historyk Jarosław Stryjek, kierownik budowanego Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Ossowie. To był przełom.

Dlatego właśnie 15 sierpnia został oficjalnie uznany za dzień Święta Wojska Polskiego. A w Ossowie od kilkunastu lat odbywa się rekonstrukcja bitwy.

– Trzeba tu być, to jest bitwa symboliczna. Odtwarzam ochotnika i mam mundur "mydło i powidło": furażerka z orłem, bagnet i ładownice niemieckie, a chlebak mam austriacki. Z każdego zaboru coś – opisuje swój strój jeden z rekonstruktorów. – Jesteśmy ochotnikami 236. Batalionu ochotniczego 36. pułku piechoty, którzy przyszli z księdzem Ignacym Skorupką walczyć pod Ossowem – tłumaczy.

– Żołnierzami-ochotnikami byli głównie uczniowie gimnazjaliści, niektórzy mieli tylko 16 lat. 15 sierpnia uczestniczyli w tej najważniejszej bitwie – wskazuje.

Przeczytaj także

• Czy porucznik Jan Kowalewski wygrał Bitwę Warszawską? [POSŁUCHAJ]
• "Cud nad Wisłą" – jedno z najważniejszych starć w dziejach
• Geneza Bitwy Warszawskiej. Zaczęło się jeszcze w 1918 roku…

Posłuchaj

3:58

103. rocznica Bitwy Warszawskiej. Rekonstrukcja w Ossowie (Trzymaj z Trójką)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Posłuchaj

4:53

Bitwa Warszawska - jedna z najważniejszych bitew w historii świata (Po drodze z Trójką)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuły audycji: Trzymaj z Trójką, Po drodze z Trójką
Prowadzą: Witold Lazar, Piotr Firan
Autorzy materiałów reporterskich: Agata Woźniak, Witold Banach
Data emisji: 15.08.2023
Godzina emisji: 15.23, 17.44

pr