"Maszyna wpływu": wystawa sztuki, antropologiczne dochodzenie, projekt badawczy
2022-07-05, 20:07 | aktualizacja 2022-07-05, 21:07
Wystawa pod tytułem "Maszyna wpływu" oferuje przegląd zarówno historycznych, jak i najnowszych dzieł sztuki najważniejszych współczesnych artystów i artystek. Narracja skupia się na zagadnieniach takich jak zaangażowane społecznie praktyki artystyczne, dekolonizacja, media taktyczne czy sztuka społeczeństwa otwartego (Open Society). Wystawa prezentuje obszerne archiwum sieci centrów sztuki, pozwalając na analizę zinstytucjonalizowanych strategii praktyki kuratorskiej we wczesnych latach działania sieci oraz trajektorii jej wpływów, prowadzących do określonych – i nadal aktualnych – rodzajów produkcji kulturalnej.
Wystawa to antropologiczne dochodzenie dotyczące Centrów Sztuki Współczesnej Sorosa (SCCA), jedynej w swoim rodzaju sieci centrów sztuki, które działały w 20. stolicach Europy Wschodniej w latach 90. XX wieku. W szerokim ujęciu sieć Centrów Sztuki Współczesnej Sorosa stanowi świetny przykład innowacyjnych zachowań i budowania nowego świata (world building). Inicjatywa ta znajdowała się na froncie działań humanitarnych w krajach byłego ZSRR i była postrzegana jako instrumentalny element procesu transformacji ku otwartemu społeczeństwu, gospodarce wolnorynkowej, zdecentralizowanemu przemysłowi i innych ideałom, jakie obecnie stanowią definicję neoliberalizmu.
Kierowane przez wizjonerską dyrektor Suzanne Mészöly, Centra Sztuki Współczesnej Sorosa oferowały nową i rzekomo "zaawansowaną" koncepcję roli kuratora. W czasach, gdy studia kuratorskie były w powijakach, grupa 20 kuratorów i (w większości) kuratorek przedstawiła nowe, ekscytujące sposoby rozumienia sztuki i jej związków ze społeczeństwem. Kuratorzy SCCA dysponowali władzą, zasobami i wpływami, aby móc zmienić bieg kultury i historii. Ale jak na ironię – jednym z głównych celów sieci SCCA było tworzenie archiwów i ratowanie zapomnianych narracji przed zapomnieniem – historia sztuki nie poświęciła im należytej uwagi. Pogłębienie naszej wiedzy o tym epizodzie mogłoby zweryfikować każdą istniejącą historię praktyki kuratorskiej i pochodzenia zaangażowanych społecznie praktyk artystycznych i w efekcie doprowadzić do lepszego zrozumienia sposobów, w jakie sztuka – dzięki artystycznej wolności wypowiedzi – może być wykorzystywana do rozwijania postępowych przekazów.
Wystawa "Maszyna Wpływu" Wystawa przypomina i odtwarza stanowiska i modele działania sieci Centrów Sztuki Współczesnej Sorosa. Traktuje je w taki sam sposób, jak instytucje sieci SCCA potraktowały każde z miast, w których działały (profilowanie, archiwizacja, niszczenie systemów kulturowych i stosowanie metod antropologii taktycznej i partycypacyjnej). Archiwum sieci SCCA składa się zarówno z danych ilościowych, jak i jakościowych, zebranych z wszelkiego rodzaju źródeł, artykułów, artefaktów, pirackich publikacji, rekonstrukcji stron internetowych, historii każdego z ośrodków, a także archiwum historii mówionej, złożonego z wypowiedzi najważniejszych osób związanych z historią sieci.
Książka towarzysząca wystawie będzie pierwszą publikacją poświęconą historii sieci Centrów Sztuki Współczesnej Sorosa i jej osiągnięciom w dziedzinie socjotechniki, usytuuje jej działania na tle dzisiejszych doświadczeń kulturowych i zademonstruje szerokie wpływy tej bezprecedensowej, ale niedocenianej inicjatywy. Wystawa zaprasza widzów do ważnej dyskusji na temat ekologii globalnego świata sztuki, roli aktywizmu w sztuce oraz siły krytyki instytucjonalnej.
Aaron Moulton, kurator wystawy "Maszyna wpływu" Kuratorem wystawy "Maszyna wpływu" jest Aaron Moulton kurator i antropolog z Los Angeles. Jego badania skupiają się na tradycyjnych i niekonwencjonalnych sposobach wykorzystywania środków twórczej ekspresji, począwszy od społeczności duchowych New Age, globalnego świata sztuki, a skończywszy na wysiłkach propagandowych.
Wystawa "Maszyna wpływu" prezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie potrwa od 20 czerwca do 6 listopada 2022.