Bezcenne płyty z Archiwum Polskiego Radia pod czujnym okiem badaczy

Prof. Tomasz Sawoszczuk z Katedry Mikrobiologii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie wraz z innymi naukowcami z sieci European Research Infrastructure for Heritage Science wziął udział w niezwykłych badaniach zabytkowych płyt z 1939 roku pochodzących z Archiwum Polskiego Radia.

European Research Infrastructure for Heritage Science

Sieć skupia 13 ośrodków badawczych w Polsce oraz liczne instytucje w Unii Europejskiej. - Są to ośrodki, które zajmują się badaniem obiektów zabytkowych - tłumaczył nasz gość. - Zajmujemy się badaniem pergaminów, zabytkowych książek, rzeźb, pigmentów w warstwach olejnych w obrazach. Cały przekrój obiektów zabytkowych jesteśmy w stanie – jako sieć – zbadać.

Obiekty wysokiej rangi

Archiwalne płyty w ręce badaczy trafiły jednak po raz pierwszy. - Ze względu na rangę obiektu, pojechaliśmy do Warszawy wykonać badania. Zostaliśmy ugoszczeni w siedzibie Polskiego Radia - opowiadał prof. Sawoszczuk. 

Tajemniczy nalot

Metalofony zostały zgłoszone do badań mikrobiologicznych i fizyko-chemicznych ze względu na tajemniczy biały nalot. - Była obawa, że jest to zmiana mikrobiologiczna - tłumaczył ekspert. - Te zmiany to jednak nie zmiany mikrobiologiczne, ale wysolenia, czyli zmiany fizyczno-chemiczne.

Posłuchaj

8:41

Zabytkowe płyty z Archiwum Polskiego Radia (Wybieram Dwójkę)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Polskie Radio we wrześniu 1939 roku odegrało pionierską rolę jako masowe medium na żywo relacjonujące przebieg wojny, podtrzymujące na duchu obywateli i przekazujące światu barbarzyństwo Niemców, które wstrząsnęło społecznością międzynarodową. W tamtym czasie Rozgłośnia Polskiego Radia w Warszawie posiadała potężną, liczącą prawie 9200 płyt, kolekcję płyt gramofonowych, na których utrwalono "na żywo" dokumenty dźwiękowe z wydarzeń historycznych, wypowiedzi mężów stanu, dowódców wojskowych, naukowców i artystów.

"Gdzie jest czarny neseser?" Polskie Radio i kolekcja płyt z 1939 roku >>>

Takie zapisy poprzez swoją wyjątkowość, przekazanie emocji w głosach mówców, stanowiły prawdziwy skarb i dziedzictwo kulturowe. Dlatego wobec nieuchronnego upadku stolicy, pod koniec września 1939 roku bohaterska załoga Rozgłośni Polskiego Radia w Warszawie, która pozostawała na swoich stanowiskach do ostatniej chwili, podjęła decyzję: wynieść z rozgłośni i ukryć u zaufanych osób depozyt historycznie bezcennych płyt gramofonowych nagranych we wrześniu.

Czytaj także: 

• Gdzie jest czarny neseser? Polskie Radio straciło 9200 płyt!
• Gdzie jest czarny neseser? Co ukrył Wacław Lipiński?
• Gdzie jest czarny neseser? Kluczowa decyzja Edmunda Rudnickiego

Do dzisiaj jednak nie udało się ustalić losów trzeciej części depozytu wyniesionej z radia i ukrytej przez Mirosława Panufnika w czarnym neseserze. Najprawdopodobniej płyty zostały rozszabrowane na przełomie 1944/1945 roku, jednak pojawiły się relacje osób twierdzących, że miały po wojnie kontakt z pojedynczymi płytami, na których zarejestrowano przemówienia prezydenta Starzyńskiego. Istnieje więc nadzieja, iż płyty te nadal fizycznie istnieją – gdzie jednak szukać zaginionej, bezcennej kolekcji?

Ze względu na bezcenną historyczną wartość zaginionych nagrań w akcję Polskiego Radia "Gdzie jest czarny neseser?" zaangażowały się Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Pamięci Narodowej oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych wraz z polskimi placówkami dyplomatycznymi. 

ZOBACZ ZAPOWIEDŹ AKCJI: 

***

Tytuł audycji: Wybieram Dwójkę

Prowadził: Jakub Kukla

Gość: prof. Tomasz Sawoszczuk (Katedra Mikrobiologii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie)

Data emisji: 15.06.2022

Godzina emisji: 16.30